HIV có chữa được không? Những điều cần biết khi nhiễm HIV

Trong suốt nhiều thập kỷ, HIV/AIDS vẫn là một trong những căn bệnh nguy hiểm và chưa có thuốc chữa dứt điểm. Tuy nhiên, không ít người hiện nay vẫn nhầm lẫn giữa việc HIV có chữa khỏi không và khả năng kiểm soát virus trong cơ thể. Cùng với sự tiến bộ của y học hiện đại, người nhiễm HIV có thể sống lâu dài và khỏe mạnh nhờ điều trị bằng liệu pháp kháng virus. Vậy thực tế HIV chữa được không? Những thông tin sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý này.

HIV có chữa được không?

HIV có chữa khỏi không là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt với những trường hợp mới phát hiện bệnh. Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra phương pháp giúp loại bỏ hoàn toàn virus HIV khỏi cơ thể. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc người nhiễm HIV không thể sống khỏe mạnh.

Các nhà khoa học đã hiểu rõ quá trình nhân lên của virus HIV và nhờ đó phát triển các loại thuốc kháng virus nhằm ngăn chặn sự sinh sôi của HIV. Những loại thuốc này không thể tiêu diệt hoàn toàn virus nhưng có thể làm giảm tải lượng virus trong máu xuống mức không thể phát hiện được.

Một vấn đề đáng lưu ý là hiện tượng kháng thuốc. Nếu người bệnh không tuân thủ đúng phác đồ điều trị, virus HIV có thể biến đổi và trở nên kháng thuốc. Khi đó, phác đồ điều trị hiện tại không còn hiệu quả và cần phải thay đổi. Việc kháng thuốc khiến việc điều trị khó khăn hơn rất nhiều, ảnh hưởng đến sức khỏe và tuổi thọ của người nhiễm.

Cách hoạt động của HIV như thế nào?

Để hiểu được lý do HIV khó điều trị dứt điểm, cần nắm rõ cách thức hoạt động của loại virus này. HIV là loại virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Khi xâm nhập vào cơ thể, HIV tấn công tế bào lympho T - một phần quan trọng của hệ miễn dịch. Sau đó, virus nhân bản trong các tế bào này và dần làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể.

Quá trình xâm nhập và sinh sôi của HIV gồm 4 giai đoạn:

• Virus HIV gắn vào tế bào lympho T rồi xâm nhập bằng cách hòa màng.
• Virus sử dụng tài nguyên của tế bào để phiên mã ARN thành ADN nhờ enzyme phiên mã ngược.
• Virus HIV nhân bản bên trong tế bào, tạo thành nhiều bản sao mới.
• Các virus mới rời khỏi tế bào để tiếp tục tấn công tế bào khác.

Chính vì cơ chế sinh sôi bên trong tế bào miễn dịch và khả năng lẩn tránh hệ miễn dịch, HIV cực kỳ khó bị tiêu diệt. Việc điều trị sớm và duy trì đều đặn có thể làm giảm đáng kể lượng virus, giúp hệ miễn dịch phục hồi dần và hạn chế biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên tắc điều trị bệnh nhân bị nhiễm HIV

Dù chưa có phương pháp chữa khỏi HIV, các phác đồ điều trị hiện nay vẫn giúp người bệnh sống khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ. Liệu pháp điều trị chính hiện nay là liệu pháp ART (Antiretroviral Therapy) kết hợp nhiều loại thuốc kháng HIV để ngăn chặn quá trình nhân lên của virus.

Điều trị HIV đòi hỏi sự kiên trì và tuân thủ tuyệt đối. Thuốc kháng HIV sẽ được bác sĩ chỉ định dùng hàng ngày theo đúng liều lượng. Khi dùng đúng cách, lượng virus trong máu có thể giảm xuống mức không thể phát hiện được trong vòng 6 tháng. Điều này giúp giảm nguy cơ lây truyền HIV và giúp cơ thể phục hồi hệ miễn dịch.

Tùy vào đặc điểm cá nhân của người bệnh, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ phù hợp. Hiện có 6 nhóm thuốc chính điều trị HIV:

• Thuốc ức chế enzym sao chép ngược nucleosid (NRTI): Zidovudine, Abacavir, Emtricitabine.
• Thuốc ức chế men sao chép ngược không nucleosid (NNRTI): Efavirenz, Nevirapine.
• Thuốc ức chế men protease (PI): Ritonavir, Atazanavir.
• Thuốc ức chế khả năng nhập bào: Enfuvirtide.
• Thuốc ức chế thụ thể CCR5: Maraviroc.
• Thuốc ức chế tích hợp (Integrase inhibitors): Dolutegravir, Raltegravir.

Đa số bệnh nhân sẽ được kê ba loại thuốc kháng HIV trong một viên uống hàng ngày. Việc kết hợp thuốc theo chu kỳ sinh sôi của virus giúp tăng hiệu quả điều trị và hạn chế kháng thuốc.

Cách hạn chế rủi ro lây nhiễm khi sống chung với người HIV

Một trong những mối lo của cộng đồng là nguy cơ lây nhiễm HIV khi sống chung với người bệnh. Tuy nhiên, điều quan trọng là hiểu rõ con đường lây truyền để có biện pháp phòng ngừa phù hợp. HIV không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm hôn, sử dụng chung nhà vệ sinh hay ăn uống chung.

HIV chỉ lây qua:

• Quan hệ tình dục không an toàn (âm đạo, hậu môn, miệng...).
• Dùng chung kim tiêm.
• Lây từ mẹ sang con trong thai kỳ, sinh nở hoặc cho con bú.
• Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể có chứa HIV.

Để hạn chế nguy cơ lây nhiễm HIV, cần:

• Quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su đúng cách.
• Sử dụng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) nếu có nguy cơ cao.
• Không dùng chung kim tiêm hoặc dụng cụ có thể gây chảy máu.
• Đối với người nhiễm HIV, cần điều trị đều đặn để giữ tải lượng virus ở mức không thể phát hiện được.

HIV hiện chưa thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu người bệnh tuân thủ phác đồ điều trị. Việc điều trị HIV không chỉ giúp cải thiện chất lượng sống mà còn giảm nguy cơ lây truyền cho người khác. Đồng thời, phát hiện sớm các biểu hiện như mụn HIV giúp chủ động can thiệp kịp thời. Nếu còn thắc mắc về "HIV chữa được không" hoặc các triệu chứng liên quan, hãy liên hệ cơ sở y tế để được tư vấn chính xác nhất.