Hiểu đúng và phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ em: Những lưu ý cần thiết cho ba mẹ

Tiêu chảy ở trẻ em là tình trạng mà hầu hết trẻ nhỏ đều gặp phải ít nhất vài lần trong những năm đầu đời. Việc phát hiện sớm nguyên nhân, chăm sóc đúng cách khi trẻ bị bệnh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và hạn chế biến chứng nguy hiểm. 

Những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy ở trẻ em

Tiêu chảy là hiện tượng trẻ đi ngoài phân lỏng hoặc phân nước từ ba lần trở lên trong ngày. Ở trẻ nhỏ, nguyên nhân gây tiêu chảy rất đa dạng, trong đó có ba nhóm tác nhân chính: Nhiễm trùng, rối loạn tiêu hóa và yếu tố từ môi trường hoặc thực phẩm.

Nhiễm trùng đường ruột

Phần lớn các trường hợp tiêu chảy ở trẻ em là do nhiễm virus vi khuẩn hoặc ký sinh trùng:

• Virus (đặc biệt là Rotavirus): Là nguyên nhân phổ biến nhất, tiêu chảy do Rotavirus có biểu hiện là đi tiêu phân nước, kèm nôn mửa, sốt và đau bụng. Rotavirus thường lây lan mạnh vào mùa đông và đầu xuân, nhất là trong môi trường đông đúc như nhà trẻ.
• Vi khuẩn: Một số loại như Salmonella, E. coli, Shigella, và Campylobacter có thể gây ngộ độc thực phẩm, dẫn đến tiêu chảy cấp, đôi khi có máu trong phân, kèm theo đau bụng và sốt.
• Ký sinh trùng: Đặc biệt là Giardia lamblia - dễ lây lan trong các nhóm trẻ chơi chung hoặc sinh hoạt trong môi trường thiếu vệ sinh. 

Các nguyên nhân khác

Ngoài nhiễm trùng, tiêu chảy ở trẻ em còn có thể xuất phát từ:

• Tiêu thụ lượng lớn nước ép trái cây hoặc đồ uống có hàm lượng đường cao có thể gây rối loạn tiêu hóa do tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột.
• Phản ứng dị ứng hoặc tình trạng không dung nạp với một số loại thực phẩm - chẳng hạn như không dung nạp lactose, có thể dẫn đến triệu chứng tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy hoặc đau bụng.
• Một số loại thuốc, đặc biệt là nhóm kháng sinh, có thể gây tác dụng không mong muốn trên đường tiêu hóa, bao gồm thay đổi hệ vi sinh vật ruột hoặc kích thích niêm mạc ruột.
• Các bệnh lý tiêu hóa mạn tính như bệnh Celiac, hội chứng ruột kích thích (IBS), hoặc bệnh viêm ruột (IBD) thường liên quan đến triệu chứng kéo dài và ảnh hưởng đến chất lượng sống.

Những lưu ý khi chăm sóc trẻ bị tiêu chảy

Đối với tiêu chảy ở trẻ em điều quan trọng nhất là theo dõi sát tình trạng mất nước và hỗ trợ dinh dưỡng phù hợp. Việc điều trị thường không cần dùng thuốc nếu không có dấu hiệu nhiễm khuẩn nặng, nhưng cần áp dụng những nguyên tắc chăm sóc trẻ khi bị tiêu chảy sau đây.

Bù nước và điện giải

Đây là bước quan trọng nhất trong điều trị tiêu chảy ở trẻ em. Trẻ có thể nhanh chóng bị mất nước do đi ngoài và nôn nhiều. Cần:

• Cho trẻ uống Oresol đúng cách và đều đặn (pha đúng liều lượng).
• Khuyến khích uống nước lọc, nước cháo loãng, nước dừa tươi.
• Với trẻ còn bú mẹ, tiếp tục cho bú bình thường.
• Duy trì chế độ ăn phù hợp.
• Không nên kiêng ăn quá mức, vẫn tiếp tục cho trẻ ăn để duy trì năng lượng.
• Ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, cơm nát, chuối chín.
• Tránh thực phẩm chứa nhiều đường, dầu mỡ hoặc sữa bò (nếu nghi ngờ không dung nạp lactose).

Theo dõi dấu hiệu cảnh báo

Trong quá trình chăm sóc trẻ bị tiêu chảy, cần đưa trẻ đi khám ngay nếu:

• Trẻ có biểu hiện mất nước nặng (khô môi, mắt trũng, tiểu ít, da nhăn)
• Sốt cao, tiêu chảy kéo dài hơn 3 ngày
• Có máu trong phân, đau bụng dữ dội
• Trẻ mệt mỏi, lờ đờ hoặc bỏ ăn hoàn toàn.

Phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ em hiệu quả từ sớm

Phòng bệnh luôn là giải pháp lâu dài và bền vững để bảo vệ trẻ khỏi tiêu chảy ở trẻ em. Việc kết hợp giữa thói quen sinh hoạt lành mạnh, vệ sinh ăn uống và tiêm phòng đầy đủ là những yếu tố then chốt.

Những lưu ý trong đời sống hằng ngày: 

• Luôn rửa tay sạch cho trẻ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Đảm bảo nguồn nước sinh hoạt an toàn, không cho trẻ uống nước lã.
• Ăn chín, uống chín, hạn chế thức ăn đường phố hoặc không rõ nguồn gốc.
• Rửa sạch rau sống và trái cây trước khi cho trẻ ăn.
• Vệ sinh đồ chơi và vật dụng trẻ tiếp xúc thường xuyên.

Vai trò của vắc xin phòng tiêu chảy do Rotavirus

Sử dụng vắc xin là phương pháp khoa học và hiệu quả nhất để phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ em do Rotavirus, nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy cấp ở trẻ dưới 5 tuổi. Việc tiêm phòng Rotavirus giúp:

• Giảm tỷ lệ nhập viện vì tiêu chảy nặng
• Giảm nguy cơ mất nước nghiêm trọng
• Góp phần bảo vệ cộng đồng nhờ hiệu ứng miễn dịch lan tỏa.

Nếu bạn đang tìm một địa chỉ tiêm chủng đáng tin cậy cho bé, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là lựa chọn uy tín mà nhiều phụ huynh tin tưởng. Tại đây cung cấp dịch vụ tiêm các loại vắc xin Rotavirus đến từ các hãng dược phẩm uy tín, được Bộ Y tế cấp phép và Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng.

Đội ngũ y tế chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng tư vấn kỹ lưỡng, giải đáp mọi thắc mắc của cha mẹ trước khi sử dụng vắc xin. Không gian tiêm chủng được thiết kế sạch sẽ, thoáng mát và thân thiện với trẻ nhỏ, giúp bé cảm thấy an tâm và thoải mái. Ngoài ra, quy trình theo dõi sau sử dụng vắc xin được thực hiện nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ.

Việc phòng ngừa bệnh với vắc xin không chỉ giúp bảo vệ con bạn khỏi tiêu chảy ở trẻ em, mà còn là trách nhiệm chung trong việc ngăn ngừa lây lan trong cộng đồng. Tiêu chảy ở trẻ em là một tình trạng thường gặp nhưng có thể dẫn đến mất nước và suy dinh dưỡng nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách. Việc chăm sóc trẻ trong giai đoạn bệnh cần sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và hiểu biết từ cha mẹ. Bên cạnh đó, phòng ngừa bằng thói quen vệ sinh và vắc xin đầy đủ là chìa khóa quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe cho trẻ một cách chủ động và lâu dài.

Xem thêm:

Chăm sóc trẻ bị tiêu chảy như thế nào?

Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy phải làm sao? Cách phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ sơ sinh