Hẹp khúc nối bể thận niệu quản được chẩn đoán và điều trị như thế nào?

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản xảy ra khi đoạn chuyển tiếp giữa bể thận và niệu quản bị thu hẹp, khiến dòng chảy nước tiểu bị cản trở. Sự tắc nghẽn này có thể dẫn đến tình trạng ứ nước thận, đau vùng hông lưng hoặc nhiễm trùng tiết niệu tái phát. Nhận diện đúng bản chất của tình trạng này giúp người bệnh có hướng xử lý phù hợp, hạn chế biến chứng lâu dài.

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản là gì? 

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản xảy ra khi đoạn nối giữa bể thận và niệu quản bị thu hẹp bất thường. Đoạn này vốn đã hẹp sẵn, chỉ rộng vài milimet nên bất kỳ thay đổi nhỏ nào như co thắt hoặc bất thường cấu trúc đều có thể khiến lòng ống bị thu hẹp hơn. Khi đó nước tiểu không chảy xuống bàng quang suôn sẻ và gây ứ đọng tại thận. Nước tiểu tích tụ lâu ngày khiến bể thận giãn ra, tạo áp lực lên nhu mô thận và dần ảnh hưởng đến khả năng lọc máu.

Nguyên nhân gây hẹp khúc nối bể thận niệu quản

Trước khi tìm hiểu cách xử lý, bạn cần biết nguyên nhân gây hẹp, bởi mỗi nguyên nhân có thể ảnh hưởng đến hướng điều trị. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất:

• Hẹp bẩm sinh xảy ra ở trẻ nhỏ khi đoạn nối phát triển không hoàn chỉnh ngay từ trong bào thai. Một số trẻ có lớp cơ dày bất thường hoặc van nhỏ tại khúc nối khiến dòng chảy bị cản trở.
• Sỏi thận di chuyển xuống khúc nối gây kẹt lại. Sỏi tạo ra tổn thương, viêm và sẹo xơ theo thời gian.
• Viêm kéo dài từ nhiễm trùng đường tiết niệu khiến thành niệu quản dày lên, thu hẹp lòng ống.
• Chấn thương vùng thận hoặc niệu quản do tai nạn hoặc phẫu thuật trước đó.
• Mạch máu bất thường chạy ngang qua khúc nối, chèn ép niệu quản và gây thu hẹp từ từ.

Tất cả nguyên nhân trên đều dẫn đến hậu quả chung là dòng nước tiểu bị gián đoạn. Khi áp lực trong thận tăng cao kéo dài, nguy cơ tổn thương thận ngày càng lớn.

Biểu hiện của hẹp khúc nối bể thận niệu quản

Triệu chứng của tình trạng này rất đa dạng. Để dễ hình dung, dưới đây là mô tả cụ thể các biểu hiện thường gặp:

• Đau âm ỉ vùng hông lưng, tăng khi uống nhiều nước hoặc vận động mạnh.
• Cơn đau từng đợt lan xuống bụng dưới, đôi khi giống đau quặn thận.
• Tiểu ít hoặc cảm giác tiểu không hết.
• Tiểu buốt hoặc tiểu đau nếu có viêm kèm theo.
• Buồn nôn và nôn khi tắc nghẽn nặng hơn do áp lực lan tới dạ dày.
• Ở trẻ nhỏ có thể quấy khóc, bụng chướng nhẹ hoặc sốt nhẹ.

Nhiều trường hợp gần như không có triệu chứng rõ ràng. Tình trạng được phát hiện tình cờ qua siêu âm trong thăm khám định kỳ. Chính vì sự âm thầm này, người bệnh thường đến bệnh viện khi thận đã bị tổn thương đáng kể.

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản có nguy hiểm không?

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản trở nên nguy hiểm khi gây ứ đọng nước tiểu kéo dài. Dưới đây là những hậu quả chính:

• Bể thận giãn to, nhu mô thận mỏng dần, dẫn đến mất dần khả năng tập trung và lọc máu hiệu quả. Áp lực nước tiểu tích tụ làm hủy hoại dần các đơn vị lọc máu này, khiến sự tổn thương khó có thể hồi phục.
• Chức năng lọc máu giảm sút nghiêm trọng và có nguy cơ cao dẫn đến suy thận mạn tính nếu tắc nghẽn kéo dài.
• Nguy cơ nhiễm trùng thận tăng cao do nước tiểu tù đọng tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, dễ dẫn đến viêm thận bể thận cấp tính hoặc nhiễm trùng huyết.
• Ở trẻ nhỏ, sự tắc nghẽn này không chỉ gây tổn thương ngay lập tức mà còn ảnh hưởng vĩnh viễn đến quá trình phát triển chức năng thận lâu dài và thể chất của trẻ.

Theo nhiều báo cáo quốc tế từ các hội tiết niệu uy tín, hẹp khúc nối bể thận niệu quản là một trong những dị tật tiết niệu thường gặp nhất ở trẻ em và là nguyên nhân phổ biến gây ứ nước thận bẩm sinh.

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản được chẩn đoán và điều trị như thế nào?

Quá trình chẩn đoán hẹp khúc nối bể thận niệu quản

Quá trình chẩn đoán bắt đầu từ việc khai thác triệu chứng. Bác sĩ sẽ hỏi vị trí đau, thời điểm xuất hiện và mức độ đau lan. Những thay đổi trong thói quen tiểu tiện cũng được ghi nhận cẩn thận. Với trẻ em, cha mẹ cần mô tả rõ hành vi bất thường để hỗ trợ chẩn đoán.

Các phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Trước tiên là siêu âm thận và tiết niệu. Đây là cách phổ biến để nhận biết thận giãn và tình trạng ứ nước phía trên khúc nối. Phương pháp này an toàn và không xâm lấn. Nếu siêu âm cho thấy nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT hoặc MRI. Những hình ảnh này giúp làm rõ cấu trúc khúc nối, xem có sỏi đi kèm hay mạch máu chèn ép không.
• Trong một số trường hợp cần đánh giá dòng chảy nước tiểu, chụp thận có thuốc cản quang sẽ được thực hiện. Thuốc cản quang đi vào cơ thể qua đường tĩnh mạch và được theo dõi bằng X quang để xác định điểm nước tiểu bị cản trở.

Chẩn đoán sớm mang ý nghĩa quan trọng vì giúp bảo vệ nhu mô thận và định hướng điều trị phù hợp, từ theo dõi đến phẫu thuật.

Điều trị hẹp khúc nối bể thận niệu quản

Hướng điều trị phụ thuộc vào mức độ hẹp và chức năng thận. Có ba nhóm xử lý chính thường được áp dụng.

• Trường hợp nhẹ được theo dõi định kỳ. Người bệnh cần siêu âm từ ba đến sáu tháng để đánh giá mức độ tiến triển. Uống đủ nước và hạn chế nhiễm trùng là yếu tố quan trọng để tránh làm tình trạng nặng thêm.
• Một số trường hợp cần đặt ống dẫn lưu tạm thời. Ống được đưa qua da vào bể thận nhằm giúp nước tiểu thoát ra ngoài. Trạng thái này giúp giảm áp lực lên thận khi chờ điều trị chính thức. Ống có thể lưu từ vài tuần đến vài tháng tùy theo kế hoạch.
• Phẫu thuật tạo hình đoạn nối là giải pháp lâu dài cho trường hợp nặng. Bác sĩ sẽ loại bỏ đoạn hẹp và nối lại để dòng nước tiểu lưu thông tốt hơn. Phẫu thuật có thể thực hiện mở hoặc nội soi tùy điều kiện. Sau phẫu thuật, thận dần hồi phục và nguy cơ tái hẹp được giảm đáng kể.

Gia đình bệnh nhân cần chú ý các dấu hiệu bất thường như sốt cao hoặc tiểu buốt và thông báo ngay cho bác sĩ. Tái khám đúng hẹn giúp đánh giá hiệu quả điều trị và kịp thời phát hiện biến chứng. Với trẻ em bị hẹp khúc nối bể thận niệu quản, cha mẹ nên tạo tâm lý thoải mái để trẻ hợp tác. Việc giải thích đơn giản, trò chuyện và hướng dẫn nhẹ nhàng giúp trẻ bớt sợ khi thực hiện các xét nghiệm hoặc thủ thuật.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc hẹp khúc nối bể thận niệu quản là gì mà bạn có thể tham khảo. Hiểu rõ các dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý sẽ giúp người bệnh và gia đình yên tâm hơn trong quá trình điều trị. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, việc thăm khám tại cơ sở y tế là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe thận và ngăn ngừa biến chứng.