Giảm bạch cầu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh. Giảm bạch cầu có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm bệnh lý, tác dụng phụ của thuốc hoặc thiếu hụt dinh dưỡng. Việc nhận biết sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời sẽ giúp hạn chế các biến chứng nguy hiểm, bảo vệ hệ miễn dịch luôn hoạt động hiệu quả.

Tìm hiểu giảm bạch cầu là gì?

Bạch cầu là một thành phần quan trọng của hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác. Giảm bạch cầu là tình trạng số lượng bạch cầu trong máu giảm xuống dưới mức bình thường, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và suy giảm khả năng miễn dịch.

Có nhiều loại bạch cầu khác nhau, bao gồm bạch cầu trung tính, bạch cầu lympho, bạch cầu mono, bạch cầu ái toan và bạch cầu ái kiềm. Trong đó, giảm bạch cầu trung tính là tình trạng phổ biến nhất và có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng. Việc theo dõi số lượng bạch cầu và phát hiện sớm tình trạng giảm bạch cầu giúp ngăn ngừa những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Nguyên nhân gây giảm bạch cầu

Giảm bạch cầu có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố bệnh lý, tác dụng phụ của thuốc hoặc thiếu hụt dinh dưỡng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Bệnh lý tủy xương: Các bệnh như suy tủy xương, ung thư máu, rối loạn sinh tủy làm giảm khả năng sản xuất bạch cầu.

• Nhiễm trùng nặng: Các bệnh do virus như HIV, viêm gan, sốt xuất huyết hoặc nhiễm khuẩn kéo dài có thể làm bạch cầu suy giảm nhanh chóng.

• Tác dụng phụ của thuốc: Hóa trị, xạ trị, thuốc ức chế miễn dịch, kháng sinh mạnh hoặc thuốc chống động kinh có thể ảnh hưởng đến quá trình tạo bạch cầu.

• Thiếu hụt dinh dưỡng: Thiếu vitamin B12, axit folic hoặc kẽm làm giảm quá trình sản xuất bạch cầu.

• Bệnh tự miễn: Một số bệnh như lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp có thể khiến hệ miễn dịch tự tấn công và phá hủy bạch cầu.

• Ảnh hưởng từ vắc xin: Một số vắc xin hiếm khi có thể gây giảm bạch cầu trung tính tạm thời, nhưng không gây nguy hiểm.

Việc xác định nguyên nhân cụ thể giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp, tránh các biến chứng nguy hiểm liên quan đến suy giảm bạch cầu.

Triệu chứng của giảm bạch cầu

Giảm bạch cầu có thể diễn ra âm thầm và không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi số lượng bạch cầu hạ xuống mức nguy hiểm, hệ miễn dịch suy yếu, làm cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng và gặp nhiều vấn đề sức khỏe. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:

Sốt cao, ớn lạnh

Sốt là một trong những dấu hiệu đầu tiên khi cơ thể bị nhiễm trùng do giảm bạch cầu. Hệ miễn dịch suy yếu khiến vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập, gây ra tình trạng sốt cao, ớn lạnh kéo dài. Người bệnh có thể cảm thấy rét run, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi thời tiết thay đổi.

Mệt mỏi, suy nhược cơ thể

Thiếu bạch cầu khiến cơ thể giảm khả năng chống lại vi khuẩn và virus, từ đó gây cảm giác mệt mỏi, suy nhược kéo dài. Người bệnh có thể cảm thấy uể oải, kiệt sức dù không làm việc quá sức, kèm theo đó là cảm giác chóng mặt, đau đầu, thậm chí có thể bị ngất xỉu trong một số trường hợp nặng.

Nhiễm trùng tái phát thường xuyên

Khi số lượng bạch cầu giảm xuống thấp, cơ thể mất khả năng chống lại vi khuẩn và virus, dẫn đến tình trạng nhiễm trùng tái phát nhiều lần. Người bệnh có thể gặp các bệnh như viêm họng, viêm xoang, viêm phổi, viêm nướu, viêm da hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Những bệnh lý này có thể kéo dài và khó điều trị dứt điểm.

Viêm loét miệng, đau họng

Do hệ miễn dịch suy yếu, niêm mạc miệng và cổ họng dễ bị tổn thương hơn. Người bệnh có thể gặp tình trạng viêm loét miệng, nhiệt miệng kéo dài, đau họng, sưng nướu hoặc chảy máu chân răng. Những triệu chứng này khiến việc ăn uống trở nên khó khăn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Vết thương lâu lành

Thông thường, khi cơ thể bị thương, bạch cầu sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình chống viêm và làm lành vết thương. Tuy nhiên, khi số lượng bạch cầu giảm, khả năng tự phục hồi của cơ thể cũng suy yếu, khiến các vết thương dù nhỏ cũng lâu lành hơn bình thường. Ngoài ra, nguy cơ nhiễm trùng tại vết thương cũng tăng cao.

Đổ mồ hôi đêm, sụt cân không rõ nguyên nhân

Một số trường hợp giảm bạch cầu nghiêm trọng có thể kèm theo tình trạng đổ mồ hôi ban đêm mà không do yếu tố thời tiết hay vận động. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể bị sụt cân nhanh chóng mà không rõ nguyên nhân, do cơ thể bị suy giảm sức đề kháng và khả năng hấp thu dinh dưỡng kém.

Các triệu chứng khác

Ngoài những dấu hiệu phổ biến trên, người bị giảm bạch cầu có thể gặp phải tình trạng đau cơ, đau khớp, rối loạn tiêu hóa, nổi hạch ở một số vùng trên cơ thể như cổ, nách hoặc bẹn. Những triệu chứng này có thể báo hiệu cơ thể đang bị nhiễm trùng hoặc gặp vấn đề nghiêm trọng hơn.

Giảm bạch cầu có nguy hiểm không?

Giảm bạch cầu có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây ra tình trạng này. Khi số lượng bạch cầu giảm, hệ miễn dịch trở nên suy yếu, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và khó chống lại các tác nhân gây bệnh.

Ở mức độ nhẹ, giảm bạch cầu có thể không gây ra triệu chứng rõ rệt, nhưng nếu tình trạng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề như sốt, mệt mỏi, viêm loét miệng hoặc nhiễm trùng tái phát. Đặc biệt, những người có hệ miễn dịch suy giảm do bệnh lý hoặc điều trị hóa trị cần được theo dõi sát sao để tránh nguy cơ nhiễm trùng nguy hiểm.

Trong một số trường hợp, giảm bạch cầu có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư máu hoặc rối loạn tủy xương. Vì vậy, nếu phát hiện tình trạng giảm bạch cầu kéo dài hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường, người bệnh nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Làm gì khi bạch cầu giảm?

Giảm bạch cầu có thể được kiểm soát và cải thiện thông qua các biện pháp phòng ngừa và điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp giúp tăng cường số lượng bạch cầu và bảo vệ hệ miễn dịch:

Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý

Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin B12, folate, kẽm và sắt, giúp hỗ trợ quá trình sản xuất bạch cầu. Các thực phẩm như thịt, cá, trứng, rau xanh đậm và các loại hạt là nguồn dinh dưỡng quan trọng giúp cải thiện sức khỏe miễn dịch.

Tiêm vắc xin để bảo vệ hệ miễn dịch

Tiêm chủng đầy đủ giúp cơ thể phòng tránh các bệnh nhiễm trùng có thể làm suy giảm bạch cầu. Một số vắc xin như vắc xin phòng sởi - quai bị - rubella, cúm, viêm gan có vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ cơ thể khỏi các biến chứng nghiêm trọng.

Kiểm soát bệnh lý nền và tránh các yếu tố gây hại

Những người mắc bệnh mãn tính hoặc đang điều trị bằng hóa trị, xạ trị cần theo dõi sức khỏe thường xuyên và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, cần tránh các yếu tố có thể làm suy giảm bạch cầu như căng thẳng kéo dài, nhiễm trùng hoặc sử dụng thuốc không theo chỉ định.

Điều trị theo chỉ định y khoa

Trong trường hợp giảm bạch cầu nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc kích thích sản xuất bạch cầu hoặc điều trị bằng các phương pháp đặc biệt, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị để đảm bảo phục hồi sức khỏe tốt nhất.

Giảm bạch cầu là tình trạng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc xác định nguyên nhân, từ bệnh lý, tác dụng phụ của thuốc đến các yếu tố liên quan như dinh dưỡng và vắc xin, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và phòng ngừa. Duy trì lối sống lành mạnh, bổ sung dinh dưỡng hợp lý và thực hiện tiêm chủng đầy đủ theo khuyến cáo là những biện pháp giúp bảo vệ hệ miễn dịch và hạn chế nguy cơ giảm bạch cầu.