Dính thắng lưỡi môi trên là gì? Có ảnh hưởng đến sức khỏe không?

Thắng môi trên (hay phanh môi) là một nếp gấp niêm mạc hình tam giác, nối từ mặt trong môi đến lợi giúp môi ôm khít và hỗ trợ phát triển hài hòa khuôn mặt. Khi dính thắng lưỡi môi trên, phần mô này ngắn hoặc bám thấp bất thường khiến trẻ gặp khó khăn trong việc bú mẹ, phát âm và có thể làm lệch khớp cắn. Dù tình trạng này không quá nguy hiểm, nhưng việc nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử trí là rất cần thiết để cha mẹ chủ động bảo vệ sức khỏe răng miệng và sự phát triển của trẻ.

Dính thắng lưỡi môi trên là gì?

Đây là tình trạng phanh môi trên bám thấp hơn vị trí bình thường, thậm chí có thể dính sát vào răng cửa. Khi phanh môi ngắn, dày hoặc bám chặt vào lợi, trẻ sẽ gặp khó khăn trong bú mẹ, phát âm và có nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển răng miệng cũng như thẩm mỹ khuôn mặt. Đây là một dạng dị tật bẩm sinh khá phổ biến, hiện đang có xu hướng gia tăng ở trẻ nhỏ.

Hiện tại, nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định. Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng, trẻ có bố mẹ hoặc người thân từng bị dính phanh môi sẽ có nguy cơ cao hơn. Trong giai đoạn phát triển bào thai, sự bất thường trong hình thành mô niêm mạc và dây chằng cũng có thể dẫn đến phanh môi bám thấp.

Theo Mirko Placke và cộng sự, dính thắng môi được chia thành 4 cấp độ từ nhẹ đến nặng:

• Cấp độ 1: Thắng môi bám vào ranh giới niêm mạc miệng - lợi.
• Cấp độ 2: Thắng môi bám đến vùng lợi dính.
• Cấp độ 3: Thắng môi bám tới nhú lợi, niêm mạc ở vòm miệng không tái nhợt khi kéo căng.
• Cấp độ 4: Thắng môi bám sâu đến đỉnh nhú lợi, niêm mạc ở vòm miệng bị tái nhợt khi kéo căng.

Trong đó cấp độ 3 và 4 được coi là nặng, có thể gây biến dạng lợi, lệch khớp cắn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của môi và sự phát triển xương hàm.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị dính thắng lưỡi môi trên

Các dấu hiệu của dính thắng lưỡi môi trên thường khá rõ ràng. Cha mẹ có thể nhận biết thông qua việc quan sát khi trẻ há miệng hoặc cười. Một số dấu hiệu điển hình thường gặp như:

• Hình thái phanh môi: Phanh môi trên to, dày, ngắn và bám thấp hơn bình thường, dính sát vào lợi.
• Ở trẻ sơ sinh và nhỏ tuổi: Trẻ khó ngậm vú khi bú, dễ bị đau, hay nhả ti, bú kém; trẻ thường quấy khóc, chậm tăng cân và có nguy cơ suy dinh dưỡng.
• Ở trẻ lớn hơn: Xuất hiện khe hở giữa hai răng cửa, răng mọc lệch, khó vệ sinh răng miệng; trẻ dễ bị viêm lợi, bệnh nha chu, khó khăn trong giao tiếp do phát âm không rõ.

Dính phanh môi ảnh hưởng gì đến sức khỏe?

Dính phanh môi không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể gây nhiều bất tiện, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến: 

• Việc bú mẹ: Trẻ khó ngậm vú, bú đau, bú không đủ sữa dẫn đến trẻ chậm tăng cân, suy dinh dưỡng. Mẹ thường bị đau, nứt nẻ núm vú, viêm nhiễm.
• Phát âm và giao tiếp: Môi trên vận động kém, trẻ nói ngọng, phát âm không rõ, dễ mất tự tin.
• Răng miệng: Gây hở khe răng cửa, sai khớp cắn, tụt nướu, tiêu xương kẽ răng, khó vệ sinh răng miệng dẫn đến trẻ dễ bị sâu răng, viêm lợi.
• Ăn uống và sinh hoạt: Khó nhai, khó nuốt khi ăn dặm, trẻ lớn dễ tự ti vì nụ cười kém thẩm mỹ.

Điều trị và chăm sóc trẻ bị dính phanh môi

Việc điều trị dính thắng lưỡi môi trên được chỉ định dựa trên mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt của trẻ:

Trường hợp nhẹ

Nếu thắng môi bám thấp nhưng không gây đau, khó chịu hay ảnh hưởng thẩm mỹ, bác sĩ thường không cần can thiệp. Cha mẹ sẽ được hướng dẫn tập cho trẻ vận động môi để tăng độ linh hoạt. Khi trẻ mọc đủ răng vĩnh viễn, tình trạng răng thưa có thể tự cải thiện.

Trường hợp nặng

Với những trẻ gặp khó khăn khi bú, nói hoặc có vấn đề răng miệng, bác sĩ có thể chỉ định tiểu phẫu cắt thắng môi bằng dao điện hoặc laser. Thủ thuật diễn ra nhanh, đơn giản, thường gây tê tại chỗ để trẻ không bị đau. Trong đó, laser có ưu điểm ít chảy máu, hồi phục nhanh, song không khuyến khích áp dụng cho trẻ sơ sinh.

Chăm sóc sau phẫu thuật

Sau cắt thắng môi, trẻ có thể ăn uống sớm nhưng nên tránh thực phẩm cay nóng, cứng để hạn chế tổn thương. Cha mẹ cần tập cho trẻ vận động môi theo hướng dẫn của bác sĩ để phòng ngừa dính trở lại. Trẻ cần được tái khám định kỳ, đồng thời đi kiểm tra ngay nếu xuất hiện bất thường như sưng, đau, viêm hoặc chảy máu. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, phụ huynh nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín khi cho trẻ điều trị.

Dính thắng lưỡi môi trên là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ, tuy không nguy hiểm nhưng có thể ảnh hưởng đến việc trẻ bú mẹ, phát âm và thẩm mỹ răng miệng. Phát hiện sớm và can thiệp đúng thời điểm sẽ giúp trẻ phát triển bình thường, hạn chế biến chứng về sau.

Để đảm bảo con phát triển toàn diện, cha mẹ nên cho trẻ khám sức khỏe định kỳ và tiêm phòng vắc xin đầy đủ. Các vắc xin cần thiết cho trẻ như vắc xin sởi - quai bị - rubella, vắc xin cúm, vắc xin viêm gan B,... Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn đồng hành cùng các bậc cha mẹ trong hành trình chăm sóc sức khỏe và phòng bệnh cho trẻ. Hãy đặt lịch ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.