Áp dụng các biện pháp sơ cứu và chăm sóc vết bỏng đúng cách ngay từ những phút đầu tiên có thể giúp vùng da phục hồi nhanh hơn, đồng thời tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng hay sẹo thâm.
Hướng dẫn cách làm giảm đau rát khi bị bỏng
Khi không may bị bỏng, cảm giác đau rát và nóng râm ran trên da có thể khiến bạn vô cùng khó chịu. Tuy nhiên, nếu vết bỏng chỉ ở mức độ nhẹ, tức chỉ ảnh hưởng đến lớp ngoài cùng của da (biểu bì và thượng bì), tương đương với bỏng cấp độ 1 hoặc cấp độ 2 nông, bạn hoàn toàn có thể áp dụng một số biện pháp giảm đau tại nhà để làm dịu da và ngăn ngừa tổn thương lan rộng. Dưới đây là những cách đơn giản, an toàn nhưng rất hiệu quả giúp giảm đau rát sau bỏng mà bạn có thể thực hiện ngay.
Rửa trực tiếp vết bỏng dưới vòi nước lạnh
Rửa trực tiếp vết bỏng dưới vòi nước lạnh là cách sơ cứu bỏng đơn giản và nhanh chóng nhất, giúp làm dịu cơn đau rát tức thì. Khi da tiếp xúc với nguồn nhiệt cao, các tế bào da bị tổn thương và gây phản ứng viêm. Việc rửa vết bỏng bằng nước lạnh sạch (từ 15 đến 25°C) giúp hạ nhiệt vùng da bị bỏng, giảm sưng đỏ, ngăn chặn tổn thương lan sâu hơn và hạn chế hình thành bọng nước.

Ngay khi vừa bị bỏng, bạn nên đặt vùng da bị bỏng dưới vòi nước chảy nhẹ trong khoảng 15 đến 20 phút. Nếu không có vòi nước, có thể dùng chậu nước sạch hoặc khăn thấm nước lạnh đắp lên vết bỏng. Sau đó, hãy lau khô nhẹ nhàng bằng khăn mềm sạch hoặc gạc vô trùng. Tuyệt đối không chà xát, bóp hoặc làm vỡ bọng nước vì có thể khiến da bị nhiễm trùng.
Chườm lạnh
Sau khi đã làm mát vết bỏng bằng nước lạnh, bạn có thể tiếp tục giảm đau bằng phương pháp chườm lạnh. Đây là cách đơn giản nhưng rất hữu ích trong việc làm dịu cảm giác rát bỏng và ngăn ngừa tình trạng sưng tấy. Bạn chỉ cần dùng túi chườm lạnh hoặc khăn sạch thấm nước mát, sau đó nhẹ nhàng đặt lên vùng da bị bỏng trong khoảng 5 đến 15 phút. Cảm giác mát lạnh sẽ giúp làm co mạch máu tạm thời, giảm viêm và giảm đau nhanh chóng.
Tuy nhiên, cần tránh đặt trực tiếp đá lạnh lên da. Nhiệt độ quá thấp từ đá có thể làm co thắt mạnh các mạch máu, khiến vùng da vốn đã bị tổn thương càng dễ bị đông lạnh và hoại tử. Ngoài ra, việc tiếp xúc trực tiếp với đá còn có thể gây bỏng lạnh (frostbite), khiến tình trạng bỏng thêm trầm trọng. Vì vậy, nếu sử dụng đá, bạn nên bọc chúng trong một chiếc khăn mềm hoặc túi chườm chuyên dụng, đảm bảo nhiệt độ mát vừa phải và an toàn cho da.
Sử dụng nha đam
Nếu bạn đang băn khoăn bị bỏng nên bôi gì cho đỡ rát, thì nha đam (lô hội) là một lựa chọn tuyệt vời. Gel nha đam tươi chứa nhiều hoạt chất sinh học quý như polysaccharide, glycoprotein và vitamin E, có tác dụng làm dịu, giảm viêm, cấp ẩm và kích thích tái tạo tế bào da mới. Ngoài ra, nha đam còn có tính kháng khuẩn tự nhiên, giúp hạn chế vi khuẩn xâm nhập và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Tuy nhiên, bạn chỉ nên dùng nha đam cho vết bỏng nhẹ, không có vết thương hở hoặc dấu hiệu viêm loét. Với các vết bỏng nặng, có mủ, rỉ dịch hoặc vùng da bị tróc, việc tự ý bôi nha đam có thể gây kích ứng và nhiễm trùng. Trong trường hợp này, bạn nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và xử lý đúng cách.
Các loại kem hoặc thuốc mỡ chuyên dụng
Bạn có thể sử dụng các loại kem hoặc thuốc mỡ chứa thành phần như bạc sulfadiazin, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và thúc đẩy quá trình lành da. Ngoài ra, các sản phẩm chuyên dùng để điều trị bỏng như gel làm dịu da hoặc băng gạc đặc biệt cũng có thể được áp dụng. Hãy luôn tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
Che phủ vết bỏng
Sử dụng băng gạc sạch, không dính để che phủ vết bỏng, giúp bảo vệ da khỏi vi khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng và hạn chế tối đa việc cọ xát gây đau hoặc làm tổn thương thêm. Đồng thời, đảm bảo băng gạc được cố định nhẹ nhàng, không quá chặt để không làm cản trở lưu thông máu.
Uống nhiều nước
Bỏng có thể gây mất nước nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của cơ thể. Vì vậy, hãy bổ sung đủ nước bằng cách uống nước thường xuyên, sử dụng dung dịch điện giải nếu cần thiết để duy trì cân bằng nước và khoáng chất, giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.

Tránh tự ý xử lý sai cách
Không bôi kem đánh răng, bơ, dầu, mật ong hoặc các chất không được khuyến cáo lên vết bỏng, vì những chất này có thể gây kích ứng, nhiễm trùng hoặc làm tổn thương da nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, nên rửa vết bỏng bằng nước sạch, mát trong khoảng 10 - 20 phút để làm dịu da và giảm nhiệt.
Theo dõi tình trạng vết bỏng
Nếu vết bỏng lớn, có dấu hiệu sưng, mưng mủ, hoặc bạn cảm thấy đau nhiều, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Một số việc tuyệt đối không nên làm khi bị bỏng
Khi bị bỏng, làn da đang ở trạng thái rất nhạy cảm và dễ tổn thương. Việc xử lý sai cách không chỉ khiến vết thương nặng hơn mà còn tăng nguy cơ nhiễm trùng, để lại sẹo xấu hoặc thậm chí gây biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những việc bạn tuyệt đối không nên làm khi bị bỏng:
- Không chạm hoặc bóp vào vùng da bị phồng rộp, làm vỡ bọng nước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng và mưng mủ.
- Không tự ý thoa dầu, kem đánh răng hay nước mắm, các chất này có thể làm da bị kích ứng, bỏng sâu hơn hoặc gây viêm nhiễm. Nếu cần dùng thuốc bôi, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để được hướng dẫn đúng loại thuốc phù hợp.
- Da sau khi bị bỏng rất dễ bị bắt nắng, sạm màu và đau rát. Vì vậy, khi ra ngoài, bạn nên che chắn kỹ bằng gạc sạch hoặc vải mềm, tuyệt đối không để vùng da tổn thương tiếp xúc trực tiếp với nắng nóng.
- Không tự ý dùng băng cá nhân hoặc băng dính: Việc băng sai cách có thể làm dính vào da bị bỏng, gây đau và rách da khi tháo ra. Nếu cần băng, hãy dùng gạc vô trùng và thao tác nhẹ nhàng.
- Tránh áp dụng các mẹo dân gian chưa được kiểm chứng. Tốt nhất, bạn nên điều trị theo hướng dẫn y tế để vết thương nhanh lành và không để lại sẹo.

Khi nào bị bỏng cần đi khám bác sĩ?
Nếu bị bỏng ở mặt, tay, chân hoặc vùng nhạy cảm như mắt, miệng, hoặc cơ quan sinh dục, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Ngoài ra, nếu vết bỏng gây đau dữ dội, có dấu hiệu nhiễm trùng như sưng đỏ, chảy mủ, hoặc sốt, cũng cần được kiểm tra bởi chuyên gia y tế. Đối với bỏng do hóa chất, điện giật hoặc bỏng độ 3 (tổn thương sâu đến mô dưới da), việc thăm khám bác sĩ là rất cần thiết để được điều trị kịp thời.

Tóm lại, bỏng là tai nạn có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng nếu biết cách làm giảm đau rát khi bị bỏng và chăm sóc đúng cách, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng này ngay tại nhà đối với các vết bỏng nhẹ. Dù vậy, với những vết bỏng sâu, diện tích lớn hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng, người bị bỏng cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và điều trị chuyên nghiệp, tránh để lại di chứng đáng tiếc về sau.