Bị nhiệt miệng ở nướu do đâu và cách xử lý?

Nhiệt miệng ở nướu là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là trẻ em và người trưởng thành thường xuyên căng thẳng hoặc có chế độ ăn uống không cân đối. Vết loét nhỏ xuất hiện trên nướu không chỉ gây cảm giác đau rát, khó chịu mà còn ảnh hưởng đến việc ăn uống và giao tiếp hàng ngày.

Bị nhiệt miệng ở nướu do đâu?

Nhiệt miệng hay còn gọi là loét miệng, là tình trạng xuất hiện các vết loét nhỏ, nông trên nướu. Những vết loét này thường gây cảm giác đau rát, khó chịu, đặc biệt khi ăn uống các thức ăn cay, nóng hoặc cứng. Trong hầu hết các trường hợp, nhiệt miệng kéo dài từ 7 đến 10 ngày sẽ tự lành và không để lại sẹo. Tuy nhiên, nếu tình trạng loét miệng kéo dài quá hai tuần hoặc tái phát liên tục, bạn cần chủ động thăm khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

Nóng trong người

Theo quan niệm dân gian, nhiệt miệng thường xuất phát từ “nóng trong người”, ăn nhiều thức ăn cay nóng, dầu mỡ hoặc do cơ thể phản ứng với thời tiết oi bức. Tuy nhiên, y học hiện đại chỉ ra rằng nguyên nhân gây ra nhiệt miệng ở nướu thường phức tạp và đa dạng, liên quan đến nhiều yếu tố cả bên trong lẫn bên ngoài cơ thể.

Suy giảm miễn dịch

Một trong những nguyên nhân phổ biến là sự suy yếu của hệ thống miễn dịch. Khi hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả, cơ thể khó kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn hoặc virus trong miệng, dẫn đến viêm loét nướu. Ngoài ra, căng thẳng tinh thần và stress kéo dài cũng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện nhiệt miệng, vì cơ thể sản sinh nhiều hormone căng thẳng làm suy giảm khả năng đề kháng.

Thay đổi nội tiết tố

Thay đổi nội tiết tố, đặc biệt ở phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc giai đoạn dậy thì, cũng có thể làm tăng khả năng bị loét nướu. Những tổn thương cơ học trong miệng, chẳng hạn như vô tình cắn vào nướu, dùng bàn chải đánh răng quá cứng hoặc mắc cài niềng răng không phù hợp, cũng là điều kiện thuận lợi để vết loét hình thành.

Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học

Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học và sự thiếu hụt các vitamin, khoáng chất quan trọng cũng là nguyên nhân phổ biến. Thiếu vitamin B12, kẽm, axit folic hay sắt có thể làm giảm khả năng tái tạo tế bào niêm mạc nướu, khiến nướu dễ bị tổn thương và hình thành vết loét. Việc ăn quá nhiều đồ cay nóng, chiên rán, ít rau xanh và trái cây tươi cũng góp phần làm tình trạng nhiệt miệng trở nên trầm trọng hơn.

Triệu chứng nhiệt miệng ở nướu

Nhận biết sớm các triệu chứng và dấu hiệu của nhiệt miệng ở nướu sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời.

Trên nướu, ban đầu xuất hiện một hoặc nhiều đốm nhỏ màu trắng hoặc vàng nhạt, thường có kích thước từ 1 – 2 mm. Những đốm này có xu hướng tăng dần về kích thước, hơi căng mọng và chứa dịch, sau vài ngày sẽ vỡ ra tạo thành các vết loét hở. Khi phát triển, vết loét có thể đạt đến đường kính khoảng 10 mm, khiến vùng nướu trở nên nhạy cảm, đau rát và đỏ tấy. Đặc biệt, các vết loét lớn có thể ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày, làm người bệnh khó nhai, nuốt, và thậm chí gặp khó khăn khi nói chuyện.

Ngoài biểu hiện loét nướu, nhiệt miệng còn đi kèm với các triệu chứng viêm nhiễm. Người bệnh thường cảm thấy nóng rát, đau nhức tại vùng loét, sưng tấy quanh nướu và đôi khi xuất hiện cảm giác căng tức. Khi vết loét tiến triển thành viêm cấp, nướu có thể đỏ sậm, kèm theo đau dữ dội. Một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu toàn thân như sốt cao, nổi hạch ở góc hàm hoặc vùng cổ, khiến việc ăn uống trở nên khó khăn, cơ thể mệt mỏi.

Đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu, các vết loét nướu có thể lan rộng, gây nhiễm trùng thứ phát hoặc làm chậm quá trình hồi phục. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này sẽ giúp phụ huynh hoặc người bệnh chủ động áp dụng các biện pháp chăm sóc, vệ sinh răng miệng và bổ sung dinh dưỡng phù hợp. Đồng thời, khi các vết loét kéo dài trên hai tuần hoặc tái phát thường xuyên, việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa là cần thiết để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng khác.

Điều trị nhiệt miệng ở nướu như thế nào?

Hầu hết các vết loét nhiệt miệng ở nướu thường kéo dài từ 7 – 14 ngày và có khả năng tự lành mà không để lại sẹo. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nguyên nhân gây nhiệt miệng liên quan đến vi khuẩn, vi-rút hoặc nấm thì việc can thiệp y tế là cần thiết để đảm bảo vết loét mau lành và tránh biến chứng. Khi đó, bác sĩ sẽ thăm khám, xác định nguyên nhân và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Để giảm triệu chứng khó chịu và đẩy nhanh quá trình hồi phục vết loét, người bệnh có thể thực hiện một số biện pháp hỗ trợ tại nhà. Trước hết, cần tránh tiêu thụ các loại thực phẩm còn nóng, cay, mặn hoặc quá chua, vì chúng có thể kích thích vết loét, làm tình trạng đau rát trở nên nghiêm trọng hơn. Đồng thời, uống nước thường xuyên giúp duy trì độ ẩm trong miệng, giảm cảm giác khô rát và hỗ trợ quá trình hồi phục của niêm mạc nướu.

Việc vệ sinh răng miệng đúng cách cũng rất quan trọng. Người bệnh nên đánh răng nhẹ nhàng bằng bàn chải mềm và súc miệng bằng nước muối pha loãng hoặc nước mát nhiều lần trong ngày. Sử dụng ống hút khi uống nước cũng là một cách hạn chế tiếp xúc trực tiếp với vết loét, giảm đau rát và ngăn ngừa vi khuẩn tấn công thêm vào vùng tổn thương.

Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giảm đau như acetaminophen để kiểm soát cơn đau, hoặc các loại gel, thuốc mỡ sát trùng tại chỗ giúp giảm viêm và đẩy nhanh quá trình lành vết loét. Với những người bị viêm loét thường xuyên, tái phát nhiều lần, hoặc vết thương kéo dài trên hai tuần, việc đi khám bác sĩ là cần thiết để tìm nguyên nhân gốc rễ và được điều trị đúng cách.

Ngoài ra, những người mắc bệnh lý nền như tiểu đường cần thận trọng khi dùng thuốc kháng viêm, vì chúng có thể làm tăng lượng đường trong máu. Trong trường hợp này, tốt nhất nên trao đổi kỹ với bác sĩ để được tư vấn phác đồ điều trị an toàn, phù hợp với tình trạng sức khỏe hiện tại.

Như vậy, nhiệt miệng ở nướu là tình trạng thường gặp nhưng không nên chủ quan. Việc hiểu rõ nguyên nhân, từ chế độ dinh dưỡng, thói quen vệ sinh răng miệng đến các yếu tố sức khỏe tổng thể, kết hợp với các biện pháp chăm sóc và xử lý đúng cách sẽ giúp vết loét nhanh lành, hạn chế đau rát và phòng ngừa tái phát. Thường xuyên theo dõi sức khỏe răng miệng và thăm khám bác sĩ khi cần thiết sẽ giúp bạn duy trì nướu khỏe mạnh và bảo vệ chức năng ăn nhai lâu dài.