Viêm não Nhật Bản – Mùa nào dễ gặp, cách nào dễ phòng?

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến bệnh viêm não Nhật Bản, nhưng liệu bạn có biết mùa hè chính là thời gian cao điểm của căn bệnh này tại Việt Nam? Thời tiết oi bức, nóng nực, độ ẩm cao cùng những cơn mưa rào mùa hè đã tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển mạnh mẽ, từ đó làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc hiểu rõ về căn bệnh này để phòng tránh cho bản thân và gia đình là điều hết sức quan trọng.

Mùa hè với thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều chính là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của muỗi Culex, loài muỗi mang virus gây viêm não Nhật Bản. Nhưng điều gì khiến chúng “thích” mùa này đến vậy?

Virus viêm não Nhật Bản (JEV) là một flavivirus thuộc cùng chi virus liên quan đến bệnh sốt xuất huyết và sốt vàng da, lây lan qua muỗi (đặc biệt là muỗi Culex tritaeniorhynchus). Loài muỗi này phát triển mạnh mẽ trong điều kiện nóng ẩm, thường là từ tháng 5 đến tháng 10, đặc biệt cao điểm từ tháng 6 đến tháng 8, trùng lặp với mùa mưa tại Việt Nam.

Khu vực nông thôn với đồng ruộng, ao hồ rộng lớn là môi trường thuận lợi nhất cho muỗi sinh sản. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ em dưới 15 tuổi sống ở các vùng nông thôn có nguy cơ mắc bệnh cao. Do đó, việc chú trọng phòng tránh trong cộng đồng là hết sức cần thiết.

Triệu chứng khởi bệnh của viêm não Nhật Bản khá tương đồng với cảm cúm thông thường, khiến nhiều người chủ quan bỏ qua, dẫn đến tình trạng nặng hơn.

Những dấu hiệu ban đầu bao gồm sốt cao, đau đầu, buồn nôn và đau cơ. Các triệu chứng này thường xuất hiện trong khoảng 5 - 15 ngày sau khi bị muỗi đốt. Tuy nhiên, những dấu hiệu cảnh báo nặng của bệnh gồm cứng cổ, lú lẫn, hôn mê, liệt nửa người, co giật và thân nhiệt tăng cao từng đợt từ 39 - 41°C là những biểu hiện điển hình của một tình trạng viêm não cấp tính cần được theo dõi sát.

Nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh có thể tiến triển nghiêm trọng, gây tổn thương não, co giật… thậm chí tử vong.

Viêm não Nhật Bản không “chừa” bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người cần đặc biệt cảnh giác do có nguy cơ cao hơn.

Trẻ em dưới 15 tuổi là đối tượng cảm thụ cao với bệnh viêm não Nhật Bản, nhất là trẻ từ 2 - 6 tuổi, chiếm phần lớn các ca bệnh do tỷ lệ có kháng thể kháng virus viêm não Nhật Bản ở lứa tuổi này không cao như ở người lớn. Tuy nhiên, với môi trường sống gần ruộng lúa, ao hồ hoặc khu vực nông thôn, nơi dễ bị muỗi Culex tấn công, người lớn vẫn có thể bị bệnh nếu chưa có miễn dịch với virus viêm não Nhật Bản.

Bệnh viêm não Nhật Bản không lây trực tiếp từ người sang người, mà được truyền sang người qua muỗi hút máu động vật bị nhiễm virus viêm não Nhật Bản (thường là từ lợn), sau đó đốt lại người khỏe mạnh và truyền bệnh cho người. Những người chưa từng tiêm vắc xin nếu thường tiếp xúc với lợn – vật chủ trung gian chủ yếu của virus viêm não Nhật Bản – cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Phòng ngừa cần được áp dụng cho cả gia đình, không chỉ riêng trẻ nhỏ.

Hiện tại, viêm não Nhật Bản vẫn chưa thể chữa khỏi hoàn toàn nếu đã nhiễm bệnh, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu bạn áp dụng đúng và đầy đủ các biện pháp phòng chống bệnh. Những việc làm dễ thực hiện dưới đây sẽ giúp bạn xây dựng “tường rào” vững chắc chống lại muỗi và virus gây bệnh viêm não Nhật Bản.

Tiêm vắc xin – Tấm khiên chắc chắn nhất!

Chương trình Tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam có bao gồm vắc xin Jevax, với lịch tiêm khuyến cáo bao gồm 3 liều. Liều đầu tiên khi trẻ đủ 12 tháng tuổi, liều hai sau 1 - 2 tuần, liều ba cách liều hai 1 năm. Sau đó, cứ 3 năm tiêm nhắc lại một lần để duy trì miễn dịch cho đến khi trẻ đủ 15 tuổi.

Bên cạnh vắc xin Jevax, nước ta cũng đang lưu hành hai loại vắc xin phòng viêm não Nhật Bản khác là Jeev và Imojev, với phác đồ (lịch tiêm) khác nhau tùy theo loại vắc xin. Phụ huynh có thể lựa chọn sao cho phù hợp nhất với con mình.

Không cho muỗi có cơ hội đốt bạn!

Ngoài việc tiêm phòng, chúng ta cũng phải bảo vệ trẻ nhỏ và bản thân bằng các biện pháp như ngủ màn, sử dụng thuốc xịt muỗi, kem chống muỗi, mặc quần áo dài tay vào buổi sáng sớm và chiều tối. Ngoài ra, cần thường xuyên vệ sinh môi trường xung quanh, loại bỏ những nơi có nước tù đọng, các vật dụng có thể đọng nước trong nhà và chung quanh nhà để ngăn muỗi sinh sôi.

Một gia đình là chưa đủ để phòng chống dịch bệnh. Cả cộng đồng cần cùng nhau thực hiện vệ sinh môi trường, tiêu diệt nơi sinh sản của muỗi và tham gia tích cực vào các chiến dịch phòng chống dịch tại địa phương. Từ đó tạo thành một lá chắn vững chắc bảo vệ cả cộng đồng, giúp hạn chế tối đa nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong mùa hè.

Để bảo vệ bản thân và những người thân yêu khỏi bệnh viêm não Nhật Bản, tiêm vắc xin là một trong những biện pháp hiệu quả và cần thiết nhất. Tiêm chủng Long Châu tự hào là đơn vị tiêm chủng uy tín, an toàn và chất lượng, cung cấp đầy đủ các loại vắc xin thiết yếu cho mọi lứa tuổi, trong đó có vắc xin phòng viêm não Nhật Bản. Đội ngũ nhân viên y tế tận tâm, cơ sở vật chất hiện đại và quy trình tiêm chủng chuyên nghiệp sẽ mang đến sự an tâm cho quý khách hàng.

Bệnh viêm não Nhật Bản tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu chúng ta hiểu biết đúng về bệnh như yếu tố thuận lợi của mùa nguy cơ, phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo, và chủ động phòng tránh bằng các biện pháp như tiêm vắc xin và giữ vệ sinh môi trường. Cùng chung tay bảo vệ sức khỏe cộng đồng để mùa hè luôn tràn ngập niềm vui, bằng cách kiểm soát tốt tác nhân trung gian truyền bệnh là muỗi – một trong những mối nguy cơ gây nên dịch bệnh, trong đó có bệnh viêm não Nhật Bản.