Ung thư vòm họng giai đoạn 2: Triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán và điều trị

Tìm hiểu chung về ung thư vòm họng giai đoạn 2

Cấu trúc và chức năng của vòm họng

Vòm họng là phần trên cùng của hầu họng, nằm phía sau khoang mũi và phía trên khẩu cái mềm. Khu vực này có dạng hình hộp, với chiều rộng khoảng 2 cm và chiều dài khoảng 4 cm. Trong thứ tự từ trên xuống dưới, vùng hầu họng được chia thành ba phần: vòm họng, hầu họng, và hạ hầu. Đặc biệt, vòm họng chứa vòng bạch huyết Waldeyer, một cấu trúc quan trọng giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus. Đồng thời, vòm họng đóng vai trò là đường dẫn không khí từ khoang mũi tới cổ họng.

Ung thư vòm họng giai đoạn 2 là gì?

Ung thư vòm họng, hay ung thư biểu mô vòm họng, là dạng ung thư phổ biến nhất xảy ra tại vùng này. Ung thư biểu mô xuất phát từ các tế bào biểu mô, tức các tế bào lót trên bề mặt các cơ quan trong cơ thể.

Căn bệnh này được phân loại thành 4 giai đoạn dựa trên hệ thống TNM:

• T (Tumor): Kích thước và phạm vi của khối u.

• N (Nodes): Tình trạng di căn hạch bạch huyết lân cận.

• M (Metastasis): Tình trạng di căn xa.

Ở giai đoạn 2, ung thư vòm họng có các đặc điểm sau:

• Phạm vi của khối u: Khối u vẫn nằm giới hạn trong vòm họng hoặc đã lan đến khoang mũi. Có thể xuất hiện tế bào ung thư tại hạch bạch huyết vùng cổ, một hoặc hai bên cổ, với kích thước hạch không vượt quá 6 cm. Trường hợp này tương ứng với T0 hoặc T1, N1, M0. Ung thư có thể lan sang các khu vực cạnh vòm họng (như khoang cạnh hầu), với hoặc không có sự hiện diện của tế bào ung thư trong hạch bạch huyết. Tình trạng này tương ứng với T2, N0 hoặc N1, M0.

• Đặc điểm hạch bạch huyết: Các tế bào ung thư có thể hiện diện tại hạch bạch huyết vùng cổ hoặc vùng sau họng, một bên hoặc cả hai bên cổ. Giai đoạn này là một trong những giai đoạn đầu của ung thư vòm họng, khi khối u và sự di căn hạch bạch huyết còn ở mức độ giới hạn, giúp tăng cơ hội điều trị hiệu quả nếu được phát hiện và can thiệp sớm.

Triệu chứng ung thư vòm họng giai đoạn 2

Dấu hiệu và triệu chứng của ung thư vòm họng giai đoạn 2

Trong ung thư vòm họng giai đoạn 2, một dấu hiệu thường gặp là sự xuất hiện của khối u ở vùng cổ hoặc gáy. Các khối u này có thể là một hoặc nhiều, thường không gây đau và được hình thành khi tế bào ung thư lan tới các hạch bạch huyết ở cổ, làm cho chúng sưng lên.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp phải một số triệu chứng cảnh báo khác, bao gồm:

• Ù tai;
• Giảm thính lực hoặc mất thính lực;
• Cảm giác nghẹt hoặc đầy trong tai;
• Nhiễm trùng tai kéo dài;
• Đau đầu;
• Nghẹt mũi;
• Chảy máu mũi;
• Khó khăn trong việc mở rộng miệng;
• Đau ở vùng hàm mặt;
• Tê hoặc cảm giác dị cảm trên khuôn mặt;
• Khó thở hoặc khó nói.

Các triệu chứng của ung thư vòm họng thường tương tự với những dấu hiệu của các bệnh lý ít nghiêm trọng hơn. Vì vậy, việc xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng kể trên không nhất thiết đồng nghĩa với việc bạn mắc ung thư vòm họng.

Biến chứng của ung thư vòm họng giai đoạn 2

Theo báo cáo từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư vòm họng tại Mỹ đạt khoảng 63%, tính từ thời điểm chẩn đoán và bắt đầu điều trị. Cũng như các loại ung thư khác, việc phát hiện và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm trước khi ung thư di căn sẽ mang lại cơ hội sống cao hơn cho người bệnh. Dưới đây là các mức tỷ lệ sống sót dựa trên phạm vi lan rộng của ung thư:

• Khối u tại chỗ: Nếu ung thư vẫn còn khu trú tại vùng vòm họng mà chưa lan rộng, tỷ lệ sống sót sau 5 năm đạt khoảng 82%.

• Khối u lan sang các cơ quan lân cận: Khi ung thư bắt đầu xâm lấn các cơ quan lân cận, tỷ lệ sống sót giảm xuống còn khoảng 72%.

• Khối u di căn xa: Trong trường hợp ung thư đã lan đến các cơ quan xa, tỷ lệ sống sót sau 5 năm là khoảng 49%.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng của ung thư vòm họng có thể không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với những bệnh lý thông thường trong vùng hầu họng. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kéo dài, chẳng hạn như nghẹt mũi hoặc chảy máu mũi không rõ nguyên nhân, đừng chủ quan. Hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và xác định nguyên nhân chính xác. Việc phát hiện sớm không chỉ giúp cải thiện tỷ lệ sống sót mà còn làm tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị.

Nguyên nhân gây ung thư vòm họng giai đoạn 2

Tương tự như các loại ung thư khác, ung thư biểu mô vòm họng xảy ra do các đột biến gen trong tế bào. Những đột biến này khiến tế bào phát triển vượt khỏi sự kiểm soát của chu kỳ tế bào, xâm lấn các mô lân cận và di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Vòm họng là nơi chứa nhiều loại tế bào khác nhau, và tùy thuộc vào loại tế bào bị ảnh hưởng, ung thư vòm họng được phân thành ba loại chính, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):

• Ung thư biểu mô tế bào vảy sừng hóa (loại 1): Các tế bào ung thư trong mô lót vòm họng được bao phủ bởi keratin, một loại protein có trong tóc và móng tay. Đây là dạng ung thư có sự hiện diện rõ ràng của keratin trong các tế bào khi quan sát dưới kính hiển vi.

• Ung thư biểu mô tế bào vảy không sừng hóa (loại 2): Loại ung thư này xảy ra khi các tế bào trong vòm họng không được bao phủ bởi keratin. Đây là dạng ung thư phổ biến hơn so với loại sừng hóa.

• Ung thư biểu mô không biệt hóa hoặc biệt hóa kém (loại 3): Bao gồm ung thư biểu mô lympho và các biến thể thoái biến (anaplastic). Các tế bào ung thư ở dạng này có cấu trúc rất khác biệt so với các tế bào bình thường khi nhìn dưới kính hiển vi. Đây là dạng ung thư phát triển và lây lan nhanh, với mức độ ác tính cao.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra các đột biến gen dẫn đến ung thư vòm họng. Tuy nhiên, nhiều yếu tố nguy cơ đã được xác định có thể góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm yếu tố di truyền, tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư trong môi trường và nhiễm virus như Epstein-Barr (EBV). Nghiên cứu thêm vẫn đang được tiến hành để hiểu rõ hơn về cơ chế sinh bệnh.

Nguy cơ mắc ung thư vòm họng giai đoạn 2

Những ai có nguy cơ mắc phải ung thư vòm họng giai đoạn 2?

Một số nhóm người có nguy cơ cao phát triển ung thư vòm họng giai đoạn 2 bao gồm:

• Người sử dụng thuốc lá: Hút thuốc lá, kể cả hút thụ động, hoặc sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

• Người tiêu thụ rượu bia thường xuyên: Sử dụng nhiều đồ uống có cồn, đặc biệt là trong thời gian dài, là yếu tố nguy cơ quan trọng.

• Tiền sử gia đình: Người có thành viên trong gia đình từng mắc ung thư vòm họng có nguy cơ cao hơn so với người bình thường.

• Chủng tộc và khu vực địa lý: Ung thư vòm họng phổ biến hơn ở các dân tộc thuộc Đông Nam Á, miền Nam Trung Quốc, và Bắc Phi. Người nhập cư từ các khu vực này sang Mỹ có nguy cơ cao hơn so với người sinh ra tại Mỹ, ngay cả trong cùng nhóm chủng tộc.

• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao gấp 3 lần so với nữ giới.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải ung thư vòm họng giai đoạn 2

Ngoài các nhóm nguy cơ cao, một số yếu tố có thể làm gia tăng khả năng phát triển ung thư vòm họng giai đoạn 2:

• Virus Epstein-Barr (EBV): EBV, loại virus gây bệnh bạch cầu đơn nhân, được phát hiện ở phần lớn bệnh nhân mắc ung thư vòm họng.

• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn nhiều thực phẩm muối chua, bao gồm thịt và cá muối, làm tăng nguy cơ ung thư do sự hình thành các hợp chất nitrosamine - một chất gây ung thư.

• Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Những người làm việc hoặc sống trong môi trường tiếp xúc thường xuyên với bụi, khói và các chất gây ô nhiễm công nghiệp có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao hơn.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư vòm họng giai đoạn 2

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm ung thư vòm họng 2

Phương pháp chẩn đoán:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thu thập chi tiết bệnh sử, đánh giá các yếu tố nguy cơ và kiểm tra tổng quát, bao gồm sờ nắn hạch bạch huyết ở vùng cổ để xác định kích thước, mật độ và sự hiện diện của đau hay sưng.

• Nội soi tai mũi họng: Chuyên gia Tai Mũi Họng sẽ thực hiện nội soi để quan sát cấu trúc vòm họng và phát hiện các bất thường, như khối u hoặc tổn thương vùng lân cận.

Các xét nghiệm chẩn đoán:

Để xác định chính xác tình trạng bệnh và giai đoạn của ung thư, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm sau:

• Nội soi và sinh thiết: Nội soi tai mũi họng kết hợp lấy mẫu mô từ khối u (sinh thiết) để phân tích bệnh học, xác định tính chất của tế bào ung thư.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Đánh giá kích thước khối u, mức độ xâm lấn và khả năng di căn đến các hạch bạch huyết hoặc cơ quan khác.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc vòm họng và các vùng lân cận, giúp xác định sự xâm lấn của khối u.

Điều trị ung thư vòm họng giai đoạn 2

Phác đồ điều trị ung thư vòm họng giai đoạn 2 được thiết lập dựa trên các yếu tố như giai đoạn bệnh, mục tiêu điều trị, tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và khả năng dung nạp tác dụng phụ. Trong đa số trường hợp, điều trị thường bắt đầu bằng xạ trị hoặc kết hợp giữa xạ trị và hóa trị để đạt hiệu quả tối ưu.

Xạ trị

Xạ trị là phương pháp sử dụng chùm tia năng lượng cao, chẳng hạn như tia X hoặc proton, để tiêu diệt các tế bào ung thư tại vùng vòm họng. Đây thường là phương pháp điều trị chính cho ung thư vòm họng giai đoạn 2. Đối với các khối u nhỏ, xạ trị có thể được sử dụng đơn độc. Trong những trường hợp khác, xạ trị thường kết hợp với hóa trị để tăng hiệu quả tiêu diệt tế bào ung thư. Tuy nhiên, xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như đỏ da, khô miệng, giảm thính lực, hoặc loét miệng và họng nghiêm trọng. Nếu các vết loét gây khó khăn cho việc ăn uống, bác sĩ có thể sử dụng ống sonde dạ dày để hỗ trợ dinh dưỡng.

Hóa trị

Hóa trị sử dụng các loại thuốc hóa học để tiêu diệt tế bào ung thư và thường được áp dụng song song hoặc bổ sung cho xạ trị trong ung thư vòm họng giai đoạn 2. Thuốc hóa trị có thể được dùng qua đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch. Hóa trị đồng thời với xạ trị là phương pháp phổ biến nhất, giúp nâng cao hiệu quả tiêu diệt tế bào ung thư nhưng có thể gây tác dụng phụ nặng nề. Ngoài ra, hóa trị có thể được thực hiện trước hoặc sau xạ trị tùy theo tình trạng bệnh nhân. Hóa trị trước xạ trị nhằm giảm kích thước khối u, trong khi hóa trị sau xạ trị được sử dụng để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Dù hiệu quả, các tác dụng phụ như buồn nôn, suy giảm miễn dịch và mệt mỏi có thể ảnh hưởng đáng kể đến người bệnh.

Phẫu thuật

Phẫu thuật không phải là phương pháp chính trong điều trị ung thư vòm họng giai đoạn 2, nhưng nó có thể được thực hiện trong một số trường hợp đặc biệt. Khi các hạch bạch huyết ở cổ bị ung thư di căn, phẫu thuật có thể được sử dụng để loại bỏ chúng. Trong những tình huống đặc biệt, nếu khối u gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cấu trúc và chức năng của các cơ quan lân cận, phẫu thuật có thể được cân nhắc để cắt bỏ khối u. Tuy nhiên, do vị trí đặc biệt của vòm họng, phẫu thuật thường được xem là giải pháp hỗ trợ, thay vì lựa chọn điều trị chính.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa ung thư vòm họng giai đoạn 2

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của ung thư vòm họng giai đoạn 2

Chế độ sinh hoạt:

Trong quá trình điều trị ung thư vòm họng giai đoạn 2, tình trạng khô miệng là một tác dụng phụ phổ biến. Việc áp dụng các biện pháp dưới đây có thể giúp giảm thiểu khô miệng và ngăn ngừa biến chứng như loét hoặc nhiễm trùng:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Đánh răng nhiều lần trong ngày với bàn chải lông mềm và thực hiện nhẹ nhàng để tránh tổn thương mô miệng.

• Súc miệng sau ăn: Dùng nước muối ấm để làm sạch và duy trì môi trường miệng lành mạnh.
• Uống đủ nước: Duy trì lượng nước lọc tối thiểu 2 lít mỗi ngày để giữ ẩm cho khoang miệng.
• Kích thích tiết nước bọt: Nhai kẹo cao su không đường để kích thích tuyến nước bọt hoạt động.
• Hạn chế thực phẩm kích ứng: Tránh các loại thực phẩm khô, cay, nóng hoặc các đồ uống có tính acid như rượu, cà phê.

Chế độ dinh dưỡng:

Một chế độ ăn uống cân đối và giàu dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp người bệnh ung thư vòm họng giai đoạn 2 duy trì sức khỏe trong quá trình điều trị. Thực đơn nên bao gồm các nhóm thực phẩm sau:

• Nhóm chất bột đường: Các nguồn cung cấp năng lượng như cơm, mì, bún, bánh mì, khoai,... giúp cung cấp glucose cần thiết cho cơ thể.
• Nhóm chất đạm: Thịt, cá, gia cầm, hải sản, các loại nấm và đậu là những nguồn cung cấp acid amin cần thiết cho quá trình sửa chữa và tái tạo mô.
• Nhóm chất béo tốt: Ưu tiên chất béo không bão hòa từ quả bơ, các loại hạt, dầu ô liu, hoặc từ cá chứa dầu như cá hồi, cá ngừ, cá trích.
• Nhóm vitamin và khoáng chất: Rau củ và trái cây tươi giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ cơ thể trong việc chống lại ung thư.
• Thực phẩm cần tránh: Trái cây nhiều acid như cam, chanh, bưởi, dứa,... vì có thể gây kích ứng vùng vòm họng. Thức ăn đóng hộp hoặc chế biến sẵn, vì thường chứa chất bảo quản và hàm lượng muối cao không tốt cho sức khỏe.

Phương pháp phòng ngừa ung thư vòm họng giai đoạn 2 hiệu quả

Các phương pháp dưới đây có thể giúp ngăn ngừa ung thư vòm họng hiệu quả:

• Tránh thuốc lá: Không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động.
• Hạn chế rượu bia: Giảm tiêu thụ các loại đồ uống có cồn để giảm tác động tiêu cực đến vòm họng.
• Kiểm soát chế độ ăn uống: Hạn chế sử dụng thực phẩm muối chua như thịt muối, cá khô, và dưa cải chua, vì chúng chứa nhiều nitrosamine, một hợp chất có liên quan đến nguy cơ ung thư.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng các biện pháp bảo vệ để phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm HPV.

Hiện tại, không có vắc xin đặc hiệu để phòng ngừa ung thư vòm họng. Tuy nhiên, có một số biện pháp gián tiếp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm tiêm phòng vắc xin HPV trong một số trường hợp. HPV (đặc biệt là chủng 16 và 18) có liên quan đến ung thư hầu họng.

Các loại vắc xin như Gardasil 4 và Gardasil 9 cung cấp sự bảo vệ chống lại các chủng HPV nguy cơ cao. Tiêm vắc xin HPV được khuyến nghị cho độ tuổi từ 9 đến 26 và có hiệu quả tốt nhất khi được tiêm trước khi có tiếp xúc với virus. Ung thư vòm họng có liên quan chủ yếu đến virus Epstein-Barr (EBV), trong khi HPV chủ yếu gây ung thư hầu họng và cổ tử cung. Do đó, tuy vắc xin HPV có lợi trong phòng ngừa ung thư liên quan đến HPV, nhưng không phải là biện pháp chính để phòng ngừa ung thư vòm họng.

Đặt lịch tiêm vắc xin HPV tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hoặc liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết!