Tiêm phòng lao: Lợi ích và những lưu ý khi tiêm

Theo các nghiên cứu về thống kê bệnh lao toàn cầu, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao nhất thế giới. Vì vậy, việc tiêm phòng lao, đặc biệt là tiêm phòng cho trẻ sơ sinh, trở nên rất quan trọng và cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu thông tin chi tiết về loại vắc xin này trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về bệnh lao

Bệnh lao do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, thường xuất hiện ở phổi và lây truyền từ người bệnh sang người khỏe mạnh thông qua giọt bắn từ phổi và cổ họng của những người bị lao phổi trong giai đoạn tiến triển. Những giọt bắn này tồn tại trong không khí, vì vậy khi hít phải không khí có chứa chúng, nguy cơ mắc lao sẽ rất cao.

Người mắc bệnh lao thường gặp phải các triệu chứng như ho có đờm hoặc không có đờm, ho ra máu, suy nhược cơ thể, đau ngực, giảm cân, ra mồ hôi nhiều vào ban đêm và sốt. Đến nay, lao vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu. Ngoài nhiễm lao ở phổi, vi khuẩn lao còn có thể gây biến chứng ở các bộ phận khác của cơ thể như hạch, tiết niệu, màng bụng, cơ quan sinh dục, da, khớp, xương và màng não.

Tầm quan trọng của tiêm phòng lao

Do bệnh lao có khả năng lây lan cao và Việt Nam nằm trong số các quốc gia có tỷ lệ người mắc lao cao nhất trên thế giới, từ năm 1981, Bộ Y tế đã đưa vắc xin phòng lao vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia cho trẻ sơ sinh có điều kiện sức khỏe tốt.

Trẻ mới sinh chưa tiếp xúc với trực khuẩn lao, vì vậy việc tiêm vắc xin trong 24 giờ đầu sau sinh là rất quan trọng. Điều này giúp hệ miễn dịch của trẻ nhanh chóng nhận diện và cô lập trực khuẩn lao khi nó xâm nhập vào cơ thể.

Vắc xin phòng lao BCG là vắc xin sống giảm độc lực, chứa một dạng vi khuẩn lao đã được làm yếu, giúp cơ thể tạo ra khả năng bảo vệ trước bệnh lao mà không gây ra bệnh. Vắc xin này được sử dụng cho trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, mang lại hiệu quả cao trong việc phòng ngừa các hình thái lao nguy hiểm, đặc biệt là lao viêm màng não với hiệu quả đạt 70%. Hiệu quả của vắc xin kéo dài lâu chỉ với một liều duy nhất.

Tiêm vắc xin lao thực hiện khi nào là tốt nhất?

Ngày nay, tỷ lệ mắc bệnh lao đang ngày càng gia tăng. Để giảm thiểu các trường hợp nhiễm lao, các quốc gia đã triển khai chương trình tiêm vắc xin phòng lao cho tất cả trẻ em trên thế giới ngay từ giai đoạn sơ sinh. Vắc xin BCG, một loại vắc xin sống giảm độc lực, được sản xuất trực tiếp từ vi khuẩn lao Calmette Guerin, giúp bảo vệ trẻ em trước nguy cơ mắc bệnh lao.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ cao mắc các bệnh nghiêm trọng, do đó cần được tiêm vắc xin càng sớm càng tốt. Mặc dù trẻ nhận kháng thể từ mẹ qua thai kỳ và sữa mẹ, nhưng sự bảo vệ này chỉ mang tính tạm thời và không hoàn toàn hiệu quả trước mầm bệnh. Vì vậy, tiêm chủng đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế là rất quan trọng.

Vắc xin phòng lao BCG được chế tạo từ vi khuẩn sống bất hoạt, là phương pháp phổ biến trong việc đẩy lùi bệnh lao, mang lại hiệu quả phòng ngừa cao.

Trung tâm tiêm chủng Long Châu tự hào là một trong những địa chỉ uy tín trong việc cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin BCG phòng ngừa bệnh lao. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn và gia đình sự an tâm tuyệt đối. Tại đây, quy trình tiêm chủng được thực hiện nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế, đảm bảo an toàn và hiệu quả cao nhất.

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh khi nào?

Vắc xin BCG chứa kháng nguyên BCG, khi được tiêm vào cơ thể sẽ kích thích hệ miễn dịch hoạt động, từ đó sinh ra kháng thể chống lại các kháng nguyên xâm nhập. Đối với mũi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh, vi khuẩn trong vắc xin đã được làm suy yếu hoặc bất hoạt, nên không thể gây bệnh như vi khuẩn bình thường. Theo thống kê, có khoảng 1/1.000.000 trường hợp tiêm phòng lao bị nhiễm BCG, thường xảy ra ở những trẻ nhiễm HIV hoặc có hệ miễn dịch yếu.

Tiêm BCG cho trẻ sơ sinh giúp tạo kháng thể qua cơ chế miễn dịch tế bào. Phản ứng tuberculin sẽ chuyển từ âm tính sang dương tính chỉ sau 1 liều tiêm trong 28 ngày đầu đời. Trẻ đã tiêm 1 liều BCG không cần tiêm nhắc lại và liều này được chỉ định cho trẻ trong tháng đầu tiên sau sinh, không nên tiêm cho trẻ quá 1 tuổi.

Nếu tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh muộn, điều này có thể dẫn đến một số hậu quả. Thứ nhất, việc chậm trễ tiêm vắc xin sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh lao so với những trẻ đã được tiêm ngừa đầy đủ, thậm chí có thể nhiễm lao ngay sau sinh. Trẻ sơ sinh chưa tiêm vắc xin do hoãn tiêm có thể tiêm sau đó, nhưng chỉ khi chưa từng nhiễm lao. Nếu đã xác định trẻ nhiễm lao, không nên tiêm phòng nữa.

Tiêm BCG cho trẻ ngoài giai đoạn sơ sinh (>1 tháng tuổi) được gọi là tiêm phòng lao muộn. Vi khuẩn lao lây qua đường hô hấp, vì vậy trẻ chưa tiêm trong giai đoạn sơ sinh có nguy cơ nhiễm lao từ môi trường sống.

Vắc xin không thể bảo vệ trẻ và có thể tăng nguy cơ phản ứng phụ như viêm hạch sau tiêm, phụ thuộc vào kỹ thuật tiêm của nhân viên y tế và khả năng đáp ứng của cơ thể. Đối với trẻ quá tuổi sơ sinh nên tiến hành xét nghiệm Mantoux hoặc đo kháng thể kháng lao để xác định trẻ đã nhiễm lao tự nhiên hay chưa trước khi quyết định tiêm BCG.

Lưu ý sau khi tiêm phòng lao

Một câu hỏi thường gặp khi ba mẹ tìm hiểu về tiêm phòng lao cho trẻ là liệu có bị sốt không? Câu trả lời là có thể có hoặc không và nếu có thì đó là phản ứng bình thường.

Sau khi tiêm, ba mẹ nên cho trẻ ở lại cơ sở tiêm phòng ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng và dấu hiệu bất thường do vắc xin. Cần theo dõi trẻ trong 4 ngày đầu để phát hiện sớm các vấn đề như sốt, nhiễm trùng vết tiêm hoặc sưng mủ.

Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, hãy đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa ngay để được thăm khám và điều trị đúng cách. Không tự ý dùng thuốc cho trẻ tại nhà khi chưa có chỉ định của bác sĩ để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ngoài ra, đảm bảo trẻ ăn uống đủ dinh dưỡng và bú mẹ để tăng cường khả năng đề kháng.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc nhận thức rõ tầm quan trọng của tiêm phòng lao trong việc đẩy lùi bệnh lao. Các bậc phụ huynh cần chú ý đưa trẻ đi tiêm đúng lịch và đủ liệu trình để hỗ trợ sự phát triển toàn diện và sức khỏe của trẻ.