Sỏi mật kiêng ăn gì: 5 thực phẩm nên tránh để giảm đau và bảo vệ túi mật

Khi lựa chọn thực phẩm không phù hợp, người bị sỏi mật có thể gặp phải tình trạng đau bụng, đầy hơi, buồn nôn và thậm chí làm sỏi phát triển nhanh hơn. Chính vì vậy, việc tìm hiểu sỏi mật thì nên kiêng ăn gì là bước quan trọng giúp người bệnh chủ động kiểm soát triệu chứng và bảo vệ túi mật. Dưới đây là 5 nhóm thực phẩm nên hạn chế để hỗ trợ giảm đau và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Sỏi mật kiêng ăn gì? 

Cách hiệu quả nhất để trả lời sỏi mật kiêng ăn gì chính là loại bỏ những thực phẩm thúc đẩy cholesterol và chất béo xấu, vì chúng làm dịch mật đặc quánh, gây tắc nghẽn túi mật và đau lan tỏa dữ dội từ bụng phải ra lưng.

Thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ 

Các món chiên xào nhiều dầu như gà rán, khoai tây chiên, xúc xích khiến túi mật phải tiết nhiều dịch mật để tiêu hóa chất béo. Điều này dễ kích hoạt cơn đau quặn mật và làm sỏi phát triển nhanh hơn.

Nội tạng động vật và thực phẩm giàu cholesterol 

Gan, lòng, tim, thận hay lòng đỏ trứng đều chứa nhiều cholesterol. Khi cholesterol tích tụ quá mức trong mật, nguy cơ hình thành và phát triển sỏi mật sẽ tăng cao. 

Sữa nguyên kem, bơ, phô mai béo 

Các chế phẩm từ sữa nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng cholesterol xấu (LDL), ảnh hưởng đến gan và túi mật. Ngoài ra, thực phẩm giàu chất béo thường gây đầy bụng, khó tiêu cho bệnh nhân sỏi mật.

Đồ ngọt, nước ngọt có gas và bánh kẹo

Đường tinh luyện làm rối loạn chuyển hóa chất béo, từ đó tăng nguy cơ hình thành sỏi mới. Nước ngọt có gas và bánh kẹo công nghiệp còn chứa nhiều phụ gia, gây áp lực cho gan và hệ tiêu hóa.

Thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng gói nhiều muối và chất béo xấu

Xúc xích, thịt xông khói, snack đóng gói hay đồ ăn nhanh thường chứa muối cao, chất béo bão hòa và trans - fat. Đây là những thành phần bất lợi, vừa làm tăng cholesterol, vừa dễ gây viêm túi mật.

Sỏi mật nên ăn gì?

Bên cạnh thắc mắc sỏi mật kiêng ăn gì, nhiều người bệnh cũng quan tâm đến chế độ ăn uống giúp làm giảm nguy cơ hình thành và hỗ trợ đào thải sỏi. Một số nhóm thực phẩm dưới đây được khuyến khích nên bổ sung:

Thực phẩm giàu chất xơ

Chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm hấp thu cholesterol, một trong những yếu tố hình thành sỏi mật. Ngoài ra, chất xơ còn giúp thúc đẩy tiêu hóa, giảm tích tụ axit mật thứ cấp. Người bệnh nên tăng cường thêm rau lá xanh, trái cây tươi và các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt.

Chất béo lành mạnh

Không nên kiêng hoàn toàn chất béo. Việc bổ sung lượng vừa đủ chất béo không bão hòa sẽ kích thích gan sản xuất dịch mật ổn định. 

• Quả bơ, hạt óc chó, hạnh nhân
• Dầu oliu, dầu hạt cải, dầu hướng dương
• Cá hồi, cá mò

Thực phẩm chứa cholesterol vừa phải

Thay vì loại bỏ hoàn toàn cholesterol, người bệnh chỉ cần kiểm soát ở mức <300mg/ngày. Nên ưu tiên các loại thực phẩm như: 

• Thịt nạc thăn, thịt gà ta, thịt gà tây
• Cá chép, cá nục, cá trê
• Cua bể, sườn nạc

Thịt nạc và protein thực vật

Thịt đỏ giàu protein nhưng cũng chứa nhiều chất béo. Do đó, hãy chọn phần nạc ít mỡ, hoặc thay thế bằng:

• Đậu phụ, đậu nành, đậu lăng
• Cá béo chứa omega - 3 như cá hồi, cá mòi

Trái cây giàu vitamin

Bổ sung ít nhất 5 phần rau xanh và trái cây mỗi ngày giúp tăng cường vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Vitamin C, folate và magie đặc biệt hữu ích cho sức khỏe túi mật. Một số lựa chọn tốt như: Cam, quýt, chanh, cà chua, ớt chuông, rau lá xanh đậm.

Ngũ cốc nguyên hạt

Các loại ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm LDL - cholesterol xấu, từ đó hỗ trợ phòng ngừa và đào thải sỏi mật như gạo lứt, yến mạch, lúa mạch và mì ống nguyên cám. 

Sữa ít béo

Hạn chế sữa nguyên kem và thay thế bằng sữa hạnh nhân, sữa đậu nành hoặc sữa yến mạch.

Sỏi túi mật khi nào cần phẫu thuật gấp? 

Chế độ ăn uống khoa học có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng sỏi mật, nhưng không phải lúc nào cũng đủ để kiểm soát bệnh. Trên thực tế, có nhiều trường hợp sỏi túi mật tiến triển âm thầm, chỉ khi gây biến chứng mới được phát hiện. Vì vậy, người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan mà cần chú ý theo dõi cơ thể.

Những triệu chứng điển hình cần lưu ý gồm: Đau hạ sườn phải, buồn nôn, nôn, sốt, ớn lạnh hoặc vàng da. Đặc biệt, nếu xuất hiện các cơn đau quặn mật dữ dội, kéo dài nhiều giờ hoặc tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sỏi mật đang gây tắc nghẽn đường mật hoặc viêm túi mật cấp, tình huống có nguy cơ cao và cần được phẫu thuật khẩn cấp.

Bác sĩ sẽ chỉ định mổ lấy sỏi hoặc cắt túi mật khi sỏi gây biến chứng, làm ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa hoặc đe dọa tính mạng. Việc thăm khám và siêu âm định kỳ là cách duy nhất giúp phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời.

Tóm lại, sỏi mật kiêng ăn gì là vấn đề quan trọng mà người bệnh cần đặc biệt lưu ý để giảm triệu chứng và hạn chế biến chứng. Việc loại bỏ thực phẩm nhiều dầu mỡ, cholesterol xấu, đồ ngọt và đồ chế biến sẵn, đồng thời xây dựng chế độ ăn lành mạnh giàu chất xơ, vitamin và chất béo tốt sẽ giúp bảo vệ túi mật hiệu quả hơn.