Viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan: Những điều cần biết

Tìm hiểu chung viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan được xác định khi có hơn 10 bạch cầu ái toan/mm3 trong dịch não tủy hoặc tỷ lệ bạch cầu ái toan tăng trên 10% tổng số bạch cầu trong dịch não tủy.

Một số tác nhân gây bệnh: Các ký sinh trùng gây bệnh thường lưu hành ở Bắc Mỹ và Châu Âu, nhưng do vận chuyển thương mại và du lịch, chúng đã phân bố rộng rãi trên toàn cầu.

Triệu chứng bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Các triệu chứng viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan có thể xuất hiện từ vài ngày đến vài tuần sau khi nhiễm ký sinh trùng, tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh.

• Angiostrongylus cantonensis: Thời gian ủ bệnh thường từ 1 đến 3 tuần.

• Gnathostoma spinigerum: Triệu chứng có thể xuất hiện sau 3–4 tuần hoặc lâu hơn.

• Baylisascaris procyonis: Thường gây bệnh trong 1–4 tuần.

Trong một số trường hợp, thời gian ủ bệnh có thể kéo dài hơn, dẫn đến triệu chứng xuất hiện muộn hơn dự kiến.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau đầu dữ dội đột ngột;
• Cứng cổ, không thể gập cổ về phía trước;
• Dị cảm (cảm giác kim châm trên da);
• Đau bụng, buồn nôn, nôn mửa;
• Sợ ánh sáng (nhạy cảm với ánh sáng);
• Sốt;
• Phát ban ngứa;
• Triệu chứng sợ ánh sáng có thể xảy ra ở người bệnh.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng:

• Mất phối hợp vận động và kiểm soát cơ;
• Mệt mỏi;
• Yếu liệt;
• Khuyết tật vĩnh viễn;
• Hôn mê;
• Tử vong;
• Cần điều trị ngay lập tức khi nghi ngờ mắc bệnh để giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn sống hoặc đã du lịch đến vùng có dịch tễ và có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa Nhiễm hoặc Thần kinh để được thăm khám và tư vấn.

Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp giảm nguy cơ bệnh nặng và phục hồi sức khỏe nhanh chóng.

Nguyên nhân gây bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các nguyên nhân thường gặp nhất là do các ký sinh trùng sau:

• Angiostrongylus cantonensis (giun lươn hay giun phổi chuột);
• Baylisascaris procyonis (giun tròn gấu trúc);
• Gnathostoma spinigerum.

Các ký sinh trùng này có thể xâm nhập vào cơ thể qua:

• Uống nước bị ô nhiễm;
• Tiếp xúc với phân người hoặc phân động vật nhiễm bệnh.

Chúng di chuyển đến não hoặc tủy sống và gây viêm màng não.

Các nguyên nhân khác bao gồm:

• Nấm Cocciodioides (phổ biến ở Tây Nam Hoa Kỳ);
• Bệnh lao;
• Bệnh giang mai thần kinh;
• Sốt màng não miền núi.

Nguy cơ mắc bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Ai có nguy cơ mắc viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan?

Mặc dù viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan là bệnh lý hiếm gặp, một số nhóm đối tượng vẫn có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt khi họ sinh sống, làm việc hoặc du lịch ở những khu vực có dịch tễ.

Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng này là nhiễm Angiostrongylus cantonensis, một loại giun ký sinh thường xuất hiện tại:

• Đông Nam Á;
• Các đảo Thái Bình Dương, bao gồm Hawaii;
• Châu Úc.

Nhiễm Angiostrongylus cantonensis cũng đã được phát hiện ở loài chuột tại các khu vực khác như Bắc, Trung và Nam Mỹ, cùng các đảo thuộc Ấn Độ Dương.

Loại giun này có thể lây nhiễm sang người khi tiêu thụ thực phẩm sống như:

• Ốc;
• Ốc sên;
• Ếch;
• Tôm nước ngọt;
• Cua;
• Cá.

Ngoài ra, các nguồn nước, rau củ hoặc trái cây bị ô nhiễm cũng có thể là tác nhân lây nhiễm.

Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và trẻ mới biết đi có nguy cơ cao bị nhiễm khi chơi với ốc sên hoặc các động vật bị nhiễm và sau đó đưa tay vào miệng.

Baylisascaris procyonis, hay giun tròn gấu trúc, thường ký sinh ở gấu trúc tại Hoa Kỳ, đặc biệt trong các khu vực sau:

• Trung Tây;
• Đông Bắc;
• Trung Đại Tây Dương;
• Bờ biển phía Tây.

Những người tiếp xúc thường xuyên với gấu trúc hoặc sống ở những khu vực này dễ mắc viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan. Tương tự, trẻ nhỏ có nguy cơ cao hơn vì thói quen đưa tay vào miệng.

Nhiễm Gnathostoma spinigerum phổ biến hơn ở Đông Nam Á, đặc biệt tại Thái Lan và Nhật Bản, với nguyên nhân chủ yếu do ăn cá nước ngọt chưa nấu chín kỹ.

Ngoài ra, những người làm việc trong môi trường đất ẩm tại khu vực Tây Nam Hoa Kỳ hoặc miền Bắc Mexico có thể tiếp xúc với một số loại nấm cũng gây ra viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Một số yếu tố nguy cơ có thể kể đến bao gồm:

• Tiếp xúc với động vật bị nhiễm ký sinh trùng;
• Ăn thực phẩm sống hoặc chế biến không an toàn;
• Sống tại khu vực có dịch tễ cao;
• Suy giảm miễn dịch (do bẩm sinh hoặc mắc phải).

Cần lưu ý rằng nguy cơ mắc bệnh có thể thay đổi dựa trên loại ký sinh trùng gây bệnh và đặc điểm dịch tễ của từng khu vực.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Việc chẩn đoán bệnh cần dựa trên các triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm dịch não tủy.

Xét nghiệm dịch não tủy sẽ giúp xác định số lượng bạch cầu ái toan và các tế bào khác.

Phương pháp điều trị bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Việc điều trị viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

Nếu do ký sinh trùng (Angiostrongylus cantonensis, Gnathostoma spinigerum, Baylisascaris procyonis)

• Điều trị chủ yếu là kiểm soát triệu chứng, giảm viêm bằng corticosteroid (prednisolone, dexamethasone), kết hợp thuốc giảm đau, hạ sốt.

• Thuốc kháng ký sinh trùng (albendazole, ivermectin) có thể được cân nhắc trong một số trường hợp, nhưng còn gây tranh cãi vì có thể kích thích phản ứng viêm mạnh hơn.

Nếu do nấm (Coccidioides)

Cần dùng thuốc kháng nấm (amphotericin B, fluconazole).

Nếu do vi khuẩn (Mycobacterium tuberculosis, Treponema pallidum)

Dùng kháng sinh hoặc thuốc chống lao phù hợp.

Tùy vào nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp hạn chế diễn tiến của bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về việc nghỉ ngơi và vận động.
• Tránh các hoạt động gắng sức.

Chế độ dinh dưỡng:

• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng.
• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tránh ăn đồ sống hoặc chưa nấu chín.

Phương pháp phòng ngừa bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan

Dưới đây là một số điều bạn có thể làm để ngăn ngừa nhiễm ký sinh trùng gây ra viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan:

• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với động vật hoặc trước khi ăn uống.
• An toàn thực phẩm: Chế biến thực phẩm đúng cách, tránh ăn đồ sống hoặc chưa nấu chín kỹ.
• Vệ sinh môi trường: Đảm bảo nguồn nước sạch, tránh tiếp xúc với phân người hoặc động vật.
• Phòng ngừa lây nhiễm: Khi đi du lịch đến các vùng có dịch tễ, cần cẩn thận và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa.

Hiện tại, không có vắc xin đặc hiệu cho bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan vì nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do ký sinh trùng chứ không phải là virus hay vi khuẩn. Tuy nhiên, tiêm chủng các loại vắc xin khác có thể giúp tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng khác.

Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, chúng tôi cung cấp các loại vắc xin phòng ngừa hiệu quả các bệnh viêm màng não do nhiều tác nhân khác nhau, đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình bạn. Các vắc xin nổi bật bao gồm: Vắc xin phế cầu, vắc xin não mô cầu và vắc xin Hib, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh viêm màng não nguy hiểm.

Bạn có thể liên hệ với Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn về lịch trình tiêm chủng phù hợp và các loại vắc xin cần thiết. Số điện thoại tư vấn: 1800 6928 (Nhánh 2).

Hy vọng bài viết này cung cấp cho bạn thông tin đầy đủ và hữu ích về bệnh viêm màng não do tăng bạch cầu ái toan. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh và tìm kiếm sự tư vấn y tế kịp thời khi có các dấu hiệu bất thường.