Trẻ tiền học đường nên tiêm vắc xin nào trước khi đến lớp?

Giai đoạn tiền học đường (3 - 9 tuổi) là bước chuyển lớn khi trẻ bắt đầu tiếp xúc nhiều hơn với cộng đồng, từ lớp mẫu giáo đến những năm đầu tiểu học. Môi trường học tập tuy giàu trải nghiệm nhưng cũng đi kèm không ít nguy cơ sức khỏe, nhất là các bệnh dễ lây lan qua hô hấp, da hay đồ dùng sinh hoạt chung. Để chuẩn bị tốt cho con trong giai đoạn này, ba mẹ cần hiểu rõ đặc điểm miễn dịch của trẻ, nền tảng quyết định khả năng phòng bệnh và thích nghi của con khi bước vào môi trường mới.

Trẻ em trong độ tuổi này thường có khoảng trống miễn dịch bởi kháng thể được tạo ra từ các mũi tiêm phòng của trẻ dưới 2 tuổi sẽ giảm dần theo thời gian hoặc chưa đủ, cần thiết phải tiêm nhắc lại nên rất dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh:

• Miễn dịch chưa ổn định: Hệ thống phòng vệ của cơ thể còn non yếu.
• Khả năng tạo kháng thể còn hạn chế: Đặc biệt nếu trẻ chưa từng phơi nhiễm với mầm bệnh.
• Tiếp xúc cộng đồng làm tăng nguy cơ: Sinh hoạt nơi tập trung đông người, tiếp xúc thân mật dễ lây lan qua ho, hắt hơi, tay nắm cửa, đồ chơi...
• Dễ mắc các bệnh truyền nhiễm: Như cúm, thủy đậu, sởi, quai bị, viêm não Nhật Bản, tay chân miệng...
• Hiệu lực vắc xin có thể suy giảm: Nếu không được tiêm nhắc đúng lịch.

Hệ miễn dịch của trẻ tiền học đường còn non yếu, trong khi môi trường lớp học trẻ sẽ tiếp xúc đa dạng nhiều loại mầm bệnh tiềm ẩn có tính lây lan nhanh. Vì vậy, việc hoàn thiện hệ miễn dịch cho trẻ bằng các biện pháp chủ động phù hợp là điều ba mẹ không nên bỏ qua.

Tiêm vắc xin giúp cơ thể trẻ tạo kháng thể phòng bệnh chủ động, giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm thường gặp trong môi trường học đường. Bên cạnh việc bảo vệ chính mình, trẻ được tiêm phòng còn góp phần ngăn chặn mầm bệnh lây lan trong tập thể. Dưới đây là danh sách các vắc xin trong combo gói vắc xin cho trẻ tiền học đường từ Tiêm chủng Long Châu: 

Vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản 

Viêm não Nhật Bản là bệnh nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao lên đến 30% và 50% trẻ sống sót cũng có các di chứng tâm thần kinh nặng nề vĩnh viễn. Mỗi năm, bệnh gây ra khoảng 50.000 ca mắc, chủ yếu ở trẻ dưới 10 tuổi. Bệnh lây truyền qua muỗi Culex. 

Có 2 loại vắc xin viêm não Nhật Bản phổ biến: 

• Vắc xin Imojev (Thái Lan);
• Vắc xin Jevax (Việt Nam).

Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản đúng lịch sẽ giúp trẻ được bảo vệ sớm và lâu dài trước căn bệnh nguy hiểm này.

Vắc xin phòng bệnh thủy đậu

Thủy đậu là bệnh dễ lây lan qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp và đồ vật bị nhiễm chất tiết của người bệnh, đặc biệt ở trẻ 3 - 6 tuổi khi bắt đầu đi học. Người mắc thủy đậu sẽ có biến chứng muộn là bệnh Zona do tự tái hoạt động của virus.

Có 2 loại vắc xin phổ biến phòng thủy đậu: 

• Vắc xin Varivax (Hoa Kỳ);
• Vắc xin Varilrix (Bỉ) 

Đây là hai loại vắc xin sống giảm độc lực, giúp trẻ tạo miễn dịch chống lại virus thủy đậu. Tiêm vắc xin không chỉ ngăn ngừa bệnh mà còn giảm nguy cơ biến chứng như nhiễm trùng da hoặc viêm phổi.

Vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm B 

Với tỷ lệ mắc ước tính khoảng 2,3/100.000 dân tại Việt Nam, viêm màng não do não mô cầu nhóm B chiếm đa số, là một bệnh đáng sợ và thường gây tử vong nhanh 24h. Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Neisseria meningitidis tuýp B, khởi phát đột ngột và tiến triển nhanh chóng, các dấu hiệu triệu chứng ban đầu không đặc hiệu và giống bệnh cúm, bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ. Người lành mang mầm bệnh cũng phổ biến chiếm 10 - 20%.

Vắc xin Bexsero (Ý) được phát triển theo công nghệ mới để tạo ra 4 thành phần kháng nguyên có khả năng bao phủ rộng các chủng của não mô cầu nhóm B trên toàn thế giới. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới về dự phòng các ca bệnh thông qua tiêm chủng là chiến lược kiểm soát tốt nhất.

Vắc xin phòng bệnh do phế cầu khuẩn

Phế cầu khuẩn là tác nhân gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng ở trẻ nhỏ như viêm phổi, viêm tai giữa cấp và xâm lấn gây viêm màng não, nhiễm trùng huyết. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do viêm phổi ở trẻ em toàn cầu, cứ mỗi 43 giây lại có một trẻ tử vong do bệnh này.

Hiện có hai loại vắc xin phù hợp trong độ tuổi giúp phòng bệnh do phế cầu khuẩn:

• Vắc xin Vaxneuvance - PCV15 (Ireland);
• Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ).

Tiêm vắc xin phế cầu giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, đồng thời bảo vệ trẻ hiệu quả trong môi trường học đường đông đúc.

Vắc xin phòng bệnh cúm mùa

Cúm là bệnh truyền nhiễm phổ biến, gây ra từ 28.000 đến 111.500 ca tử vong ở trẻ em mỗi năm trên toàn thế giới. Trẻ dưới 5 tuổi là nhóm dễ bị biến chứng nặng như viêm phổi, viêm tai giữa, co giật hoặc nhập viện kéo dài. Đồng nhiễm phế cầu khuẩn và cúm làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng ở trẻ em.

Hai loại vắc xin cúm phổ biến hiện nay gồm:

• Vắc xin Vaxigrip Tetra (Pháp);
• Vắc xin Influvac Tetra (Hà Lan).

Cả hai đều là vắc xin cúm mùa 4 chủng, giúp bảo vệ trẻ khỏi hai chủng cúm A (H1N1, H3N2) và hai chủng cúm B (Yamagata, Victoria), giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, nhập viện và biến chứng nghiêm trọng, cần thiết phải tiêm nhắc mỗi năm 1 lần duy trì kháng thể giúp trẻ có sự chuẩn bị quan trọng trước khi nhập học.

Vắc xin phòng bệnh sởi, quai bị, rubella 

Sởi, quai bị và rubella là các bệnh truyền nhiễm dễ bùng phát thành dịch do đặc tính lây lan cao của virus thông qua những con đường tiếp xúc trực tiếp, bệnh gây ra rất nhiều biến chứng nặng và có tỷ lệ tử vong cao. 

Hai loại vắc xin phổ biến giúp phòng bệnh là:

• Vắc xin MMR II (Hoa Kỳ);
• Vắc xin Priorix (Bỉ).

Cả hai đều là vắc xin đều có chủng ngừa cả ba bệnh hiệu quả và lâu dài.

Vắc xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt

Bạch hầu, ho gà, uốn ván và bại liệt là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề nếu không được phòng ngừa kịp thời.

Vắc xin Tetraxim (Pháp) là vắc xin 4 trong 1 được phối hợp giúp phòng bệnh cùng lúc bạch hầu, ho gà, uốn ván và bại liệt chỉ trong một mũi tiêm. Vắc xin Tetraxim được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chứng nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, đồng thời được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép sử dụng từ năm 2010. Đây là lựa chọn hiệu quả để duy trì miễn dịch và bảo vệ trẻ trong giai đoạn tiền học đường.

Vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm ACYW

Vi khuẩn não mô cầu nhóm A, C, Y, W-135 là nguyên nhân gây ra các bệnh nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm trùng huyết và viêm phổi. Bệnh diễn tiến nhanh, có thể để lại di chứng nặng hoặc tử vong. 

Tiêm vắc xin là giải pháp hiệu quả giúp chủ động phòng bệnh. Hai loại vắc xin phổ biến gồm:

• Vắc xin MenQuadfi (Hoa Kỳ);
• Vắc xin Menactra (Hoa Kỳ).

Vắc xin phòng bệnh viêm gan A + B 

Vắc xin Twinrix (Bỉ) là vắc xin kết hợp giúp phòng ngừa đồng thời viêm gan A và viêm gan B, hai bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể gây suy gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Tiêm vắc xin này giúp trẻ xây dựng miễn dịch lâu dài, đặc biệt quan trọng với những trẻ sinh hoạt trong môi trường tập thể hoặc khu vực có nguy cơ dịch tễ.

Vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết (Qdenga)

Theo WHO, sốt xuất huyết là một trong 10 mối đe dọa về sức khỏe hàng đầu cho nhân loại, bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu và có thể diễn tiến nặng nếu không điều trị kịp thời tỷ lệ tử vong lên đến 20%.

Vắc xin Qdenga (Đức) là vắc xin sống giảm độc lực, giúp phòng sốt xuất huyết do virus Dengue. Vắc xin này bảo vệ trẻ từ 4 tuổi trở lên khỏi 4 tuýp virus Dengue, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, nhập viện và biến chứng nặng như xuất huyết nội tạng hoặc sốc Dengue, đặc biệt trong mùa mưa, cao điểm dịch sốt xuất huyết.

Vắc xin phòng bệnh thương hàn

Vắc xin Typhim Vi (Pháp) là vắc xin giúp bảo vệ trẻ khỏi vi khuẩn Salmonella typhi, tác nhân gây bệnh thương hàn. Bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thủng ruột nếu không được điều trị kịp thời. Tiêm vắc xin là cách phòng bệnh hiệu quả, đặc biệt khi trẻ sống ở khu vực có điều kiện vệ sinh kém.

Vắc xin phòng tả

Vắc xin Morcvax (Việt Nam) là vắc xin đường uống phòng bệnh tả do vi khuẩn Vibrio cholerae nhóm O1 và O139 gây ra. Theo thống kê, năm 2023 toàn cầu ghi nhận hơn 667.000 ca mắc và 4.000 ca tử vong do tả. Uống vắc xin này giúp phòng ngừa hiệu quả, đặc biệt trong mùa mưa hoặc khu vực có nguy cơ bùng phát dịch.

Nhiều phụ huynh còn lầm tưởng về tiêm chủng, dẫn đến việc trì hoãn hoặc bỏ qua các mũi vắc xin quan trọng. Dưới đây là một số hiểu lầm phổ biến và sự thật:

Hiểu lầm 1: Con đã tiêm đủ từ nhỏ, không cần nữa

Sự thật: Nhiều vắc xin như bạch hầu, ho gà, sởi cần tiêm nhắc để duy trì kháng thể. Nếu bỏ qua, trẻ có nguy cơ mất miễn dịch.

Hiểu lầm 2: Tiêm nhiều mũi một lúc là quá tải

Sự thật: Hệ miễn dịch của trẻ có thể tiếp nhận hàng ngàn kháng nguyên mỗi ngày. Các vắc xin phối hợp đã được WHO và Bộ Y tế xác nhận an toàn.

Hiểu lầm 3: Đợi có dịch rồi tiêm cũng chưa muộn

Sự thật: Vắc xin cần thời gian vài tuần để tạo miễn dịch. Tiêm trước mùa dịch là cách bảo vệ tốt nhất.

Hiểu lầm 4: Trẻ ăn uống tốt thì không cần tiêm

Sự thật: Dinh dưỡng tốt hỗ trợ sức khỏe tổng thể nhưng không thay thế được miễn dịch đặc hiệu từ vắc xin.

Hiểu lầm 5: Tiêm muộn một chút cũng không sao

Sự thật: Khi trễ lịch tiêm, cơ thể trẻ xuất hiện khoảng trống miễn dịch, dễ bị tấn công bởi mầm bệnh. Tiêm đúng lịch sẽ giúp duy trì lớp lá chắn bảo vệ liên tục.

Ngoài tiêm vắc xin đúng lịch, ba mẹ có thể giúp trẻ tăng cường sức đề kháng tự nhiên bằng các biện pháp sau:

• Dinh dưỡng cân đối: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, D, kẽm và omega-3 như trái cây, rau xanh, cá hồi, sữa chua để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Rèn luyện thói quen sinh hoạt lành mạnh: Khuyến khích trẻ vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, ngủ đủ giấc (8 - 10 tiếng) để cơ thể tái tạo năng lượng.
• Dạy trẻ kỹ năng vệ sinh cá nhân: Hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách, che miệng khi ho, tránh chia sẻ đồ ăn hoặc đồ dùng cá nhân với bạn bè.

Trước khi đến lớp, ngoài hành trang tri thức, trẻ cần được trang bị một hệ miễn dịch khỏe mạnh. 

Tiêm chủng đúng và đủ, kết hợp với dinh dưỡng, vận động và vệ sinh cá nhân, sẽ giúp con yêu vững vàng trước mọi mầm bệnh. Ba mẹ đừng chần chừ, hãy đưa trẻ đi tiêm vắc xin sớm để bảo vệ sức khỏe và an tâm bước vào năm học mới!