Trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc, hay quấy khóc phải làm sao?

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, tuy nhiên, giấc ngủ dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Khi bé ngủ không sâu giấc, thường xuyên quấy khóc, tỉnh giấc giữa đêm, nhiều cha mẹ rơi vào trạng thái lo lắng và mất ngủ theo con. Đây có thể là biểu hiện sinh lý bình thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo những bất thường về sức khỏe. Vậy, trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc, hay quấy khóc phải làm sao? Cha mẹ hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc

Tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc là biểu hiện phổ biến trong giai đoạn đầu đời và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc không chỉ ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất mà còn tác động đến sự phát triển trí não và cảm xúc ở trẻ.

Một số đặc điểm thường gặp ở trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc bao gồm:

• Khó đi vào giấc ngủ: Trẻ thường trằn trọc, quấy khóc, mất nhiều thời gian để ngủ.
• Ngủ không liền mạch: Trẻ hay giật mình, tỉnh giấc giữa chừng, mỗi giấc ngủ thường ngắn, dưới 1 giờ.
• Dễ bị đánh thức: Âm thanh nhẹ hoặc thay đổi môi trường có thể làm trẻ tỉnh giấc.
• Vặn mình, rên rỉ trong lúc ngủ: Dấu hiệu cho thấy trẻ đang trong trạng thái ngủ nông, không đạt được chu kỳ ngủ sâu.

Tình trạng ngủ không sâu giấc nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến sản xuất hormone tăng trưởng, khả năng miễn dịch và sự phát triển thần kinh. 

Nguyên nhân trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc

Tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc là vấn đề thường gặp trong lâm sàng nhi khoa. Các nguyên nhân phổ biến được chia thành ba nhóm chính: sinh lý, bệnh lý và yếu tố liên quan đến sinh hoạt.

Nguyên nhân sinh lý

Chu kỳ ngủ của trẻ được chia thành hai giai đoạn chính: REM (Rapid Eye Movement) và Non-REM. Khác với người lớn, trẻ sơ sinh có tỷ lệ thời gian ngủ ở giai đoạn REM chiếm khoảng 50% tổng thời gian ngủ. Trong pha REM, mặc dù trẻ đang ngủ nhưng não bộ và các cơ quan vẫn duy trì hoạt động ở mức cao, biểu hiện bằng nhịp thở nhanh, nhịp tim tăng và dễ bị đánh thức bởi các kích thích ngoại cảnh.

Ngoài ra, những thay đổi sinh lý như:

• Trẻ bú không đủ no hoặc bú quá no gây cảm giác khó chịu.
• Trẻ đang trong giai đoạn phát triển kỹ năng vận động như lẫy, bò, đứng, đi,...
• Quá trình mọc răng hoặc sự thay đổi nội tiết tạm thời trong giai đoạn sơ sinh.

Các yếu tố này đều có thể khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ sâu và hay giật mình tỉnh giấc.

Nguyên nhân bệnh lý

Một số bệnh lý thường gặp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ, bao gồm:

• Còi xương do thiếu vitamin D và canxi: Là nguyên nhân hàng đầu gây rối loạn giấc ngủ ở trẻ nhỏ.
• Thiếu vi chất như magie, kẽm, sắt: Trẻ thiếu sắt có thể mắc hội chứng chân không yên, gây cử động chân không tự chủ, ảnh hưởng đến chu trình ngủ sâu.
• Nhiễm khuẩn đường hô hấp trên và dưới: Các bệnh như viêm mũi họng, viêm amidan, viêm phế quản hoặc viêm phổi có thể khiến trẻ thở kém hiệu quả, gây khó chịu và ngáy ngủ.
• Trào ngược dạ dày - thực quản: Là tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh, có thể khiến trẻ bị đau, buồn nôn và dễ thức giấc.
• Viêm tai giữa, rối loạn tâm thần, mộng du: Làm trẻ tỉnh giấc giữa đêm, hay quấy khóc, ảnh hưởng đến chu kỳ ngủ sâu.
• Trẻ béo phì hoặc có bất thường đường thở trên cũng dễ gặp phải hội chứng ngưng thở khi ngủ, dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn nhiều lần.

Nguyên nhân do yếu tố sinh hoạt

Thói quen sinh hoạt không phù hợp cũng góp phần lớn trong việc gây ra rối loạn giấc ngủ ở trẻ:

• Phụ thuộc vào phương pháp ru ngủ: Trẻ được bế, rung, đưa nôi hoặc bật nhạc ru ngủ quá nhiều có thể lệ thuộc và không tự đưa mình vào giấc ngủ.
• Lịch ngủ không khoa học: Trẻ ngủ quá nhiều vào ban ngày hoặc ngủ muộn vào chiều tối sẽ gây khó khăn trong việc vào giấc ngủ ban đêm.
• Tiếp xúc với ánh sáng xanh (điện thoại, tivi, máy tính): Làm giảm sản xuất melatonin, hormone điều hòa giấc ngủ.
• Môi trường ngủ không phù hợp: Ánh sáng mạnh, tiếng ồn, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, giường chiếu không sạch sẽ, tã ướt,... đều gây kích thích và khiến trẻ ngủ không sâu giấc.

Cha mẹ nên làm gì khi trẻ ngủ không sâu giấc?

Tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển toàn diện và sức khỏe của trẻ. Do đó, việc nhận biết và can thiệp kịp thời là rất cần thiết. Dưới đây là một số hướng dẫn giúp cha mẹ cải thiện chất lượng giấc ngủ cho trẻ:

Thăm khám và xử trí bệnh lý kịp thời

Nếu nghi ngờ trẻ khó ngủ do các nguyên nhân bệnh lý như thiếu vi chất dinh dưỡng, rối loạn hô hấp, trào ngược dạ dày thực quản, hoặc các bệnh nhiễm trùng hô hấp, cha mẹ cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị chính xác. 

Thiết lập thói quen ngủ khoa học cho trẻ

• Định giờ ngủ cố định hàng ngày giúp trẻ hình thành nhịp sinh học ổn định.
• Khuyến khích trẻ tự ngủ, hạn chế việc ẵm bế, rung lắc hay đu đưa võng trước khi ngủ nhằm tránh phụ thuộc vào các yếu tố hỗ trợ bên ngoài.
• Sắp xếp thời gian bú ăn hợp lý để tránh tình trạng đói hoặc quá no trước giờ ngủ.

Điều chỉnh môi trường ngủ phù hợp

• Ban ngày nên để ánh sáng tự nhiên vào phòng giúp trẻ phân biệt ngày và đêm, đồng thời không cần hạn chế hoàn toàn các tiếng ồn bình thường như tiếng máy giặt hay tivi.
• Ban đêm cần duy trì không gian yên tĩnh, ánh sáng yếu hoặc tối hoàn toàn để kích thích sản xuất melatonin, hormone điều hòa giấc ngủ.
• Giữ nhiệt độ phòng ổn định, thoáng mát và sạch sẽ, tránh thay đổi môi trường ngủ liên tục gây cảm giác bất an cho trẻ.

Chú trọng chế độ dinh dưỡng và bổ sung vi chất

• Cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và nâng cao khả năng miễn dịch.
• Bổ sung các khoáng chất và vitamin như kẽm, selen, crom, lysine, cùng vitamin nhóm B giúp hỗ trợ hệ thần kinh và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Chú ý tránh tình trạng thiếu hoặc thừa dinh dưỡng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và giấc ngủ của trẻ.

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho cha mẹ những thông tin cần thiết về nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc, hay quấy khóc. Việc chú ý đến thói quen sinh hoạt, môi trường ngủ và chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp trẻ cải thiện giấc ngủ, từ đó hỗ trợ phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần. Nếu tình trạng kéo dài hoặc nghi ngờ do các bệnh lý tiềm ẩn, cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn chuyên môn kịp thời.