Hệ vận động của cơ thể là một trong những hệ cơ quan quan trọng nhất giúp chúng ta duy trì sự di chuyển, thực hiện các hoạt động hàng ngày và duy trì cuộc sống bình thường. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về cấu tạo, chức năng cũng như các bệnh lý liên quan đến hệ vận động.
Hệ vận động và những điều cần biết
Hệ vận động là một hệ cơ quan bao gồm xương, khớp, cơ và dây chằng. Mục đích chính của hệ vận động là giúp cơ thể duy trì hình dáng, bảo vệ các cơ quan nội tạng và tạo điều kiện để chúng ta thực hiện các chuyển động. Vậy hệ vận động có cấu tạo và chức năng như thế nào?
Cấu tạo của hệ vận động
Hệ vận động bao gồm ba thành phần chính: Xương, khớp và cơ. Mỗi thành phần này đều có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự di chuyển của cơ thể:
- Xương: Xương là bộ khung vững chắc của cơ thể, giúp bảo vệ các cơ quan nội tạng như tim, phổi, và não. Xương còn là nơi sản xuất các tế bào máu và lưu trữ khoáng chất như canxi.
- Khớp: Khớp là nơi kết nối các xương lại với nhau. Chúng giúp cơ thể thực hiện các chuyển động linh hoạt. Các khớp có thể là khớp động (ví dụ như khớp vai, khớp gối) hoặc khớp cố định (như khớp sọ).
- Cơ: Cơ là những mô mềm giúp tạo lực để di chuyển các bộ phận cơ thể. Cơ có thể co lại và kéo theo xương, giúp chúng ta di chuyển từ nơi này đến nơi khác.

Chức năng của hệ vận động
Chức năng chính của hệ vận động là giúp cơ thể thực hiện các hoạt động di chuyển, bao gồm đi, đứng, cúi, vươn, nhảy và nhiều hoạt động khác. Hệ vận động cũng có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định cho cơ thể. Ngoài ra, hệ vận động còn giúp bảo vệ các cơ quan nội tạng khỏi các tác động bên ngoài và tạo ra một lớp bảo vệ vững chắc cho cơ thể. Chúng phối hợp nhịp nhàng và tham gia vào các chức năng khác như:
- Hỗ trợ tư thế cơ thể.
- Giúp cơ thể giữ thăng bằng.
- Hỗ trợ các hoạt động thể chất và vận động.

Các bệnh lý liên quan đến hệ vận động
Khi hệ vận động gặp phải những vấn đề sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng di chuyển của chúng ta. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến liên quan mà bạn cần cẩn trọng:
Thoái hoá khớp
Thoái hóa khớp là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở người cao tuổi. Đây là tình trạng tổn thương sụn khớp, khiến khớp không còn hoạt động hiệu quả như trước. Bệnh thường gặp ở các khớp lớn như khớp gối, khớp háng và cột sống. Những người bị thoái hoá khớp thường cảm thấy đau đớn, sưng tấy và khó di chuyển. Nguyên nhân của thoái hoá khớp chủ yếu là do tuổi tác, nhưng các yếu tố khác như di truyền, chấn thương trước đó, hoặc thừa cân cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Loãng xương
Loãng xương là một bệnh lý trong đó xương trở nên mỏng và yếu, dễ bị gãy. Đây là tình trạng phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh. Bệnh thường không có dấu hiệu rõ ràng cho đến khi xương bị gãy do một va chạm nhỏ hoặc hoạt động bình thường.
Nguyên nhân chính gây loãng xương là sự mất cân bằng trong quá trình hình thành và phân hủy xương. Điều này có thể do thiếu canxi, vitamin D, hoặc do các yếu tố như lối sống ít vận động, hút thuốc, hoặc uống rượu.
Thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi một phần của đĩa đệm trong cột sống bị đẩy ra ngoài vị trí bình thường. Điều này có thể gây chèn ép lên các dây thần kinh, dẫn đến đau đớn và khó chịu. Bệnh này thường gặp ở những người có thói quen ngồi lâu hoặc không duy trì tư thế đúng khi làm việc.

Các triệu chứng của thoát vị đĩa đệm bao gồm đau lưng, đau nhức ở cánh tay hoặc chân, tê bì hoặc yếu cơ. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn như mất khả năng vận động.
Lao cột sống
Lao cột sống là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, ảnh hưởng đến cột sống. Bệnh này thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu, hoặc những người sống trong điều kiện không vệ sinh, thiếu thốn. Triệu chứng của lao cột sống bao gồm đau lưng kéo dài, sốt, và mệt mỏi. Lao cột sống có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như gãy cột sống, biến dạng cột sống, hoặc ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời là rất quan trọng.
Bảo vệ sức khỏe hệ vận động ra sao?
Để duy trì một hệ vận động khỏe mạnh và tránh được các bệnh lý liên quan, chúng ta cần thực hiện một số biện pháp bảo vệ sức khỏe sau:
- Vận động đều đặn: Thể dục thể thao là một trong những cách tốt nhất để duy trì sức khỏe hệ vận động. Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội sẽ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và độ linh hoạt của các khớp.
- Dinh dưỡng hợp lý: Cung cấp đủ canxi và vitamin D cho cơ thể là điều cần thiết để bảo vệ xương và khớp. Các thực phẩm giàu canxi như sữa, tôm, cá hồi và các loại rau lá xanh là những lựa chọn tốt.
- Duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng: Thừa cân sẽ gây áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và cột sống. Việc duy trì trọng lượng hợp lý giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý về hệ vận động.
- Giữ tư thế đúng khi làm việc: Nếu bạn làm việc với máy tính hoặc ngồi lâu, hãy chú ý đến tư thế ngồi đúng. Đảm bảo rằng bạn ngồi thẳng lưng và thay đổi tư thế thường xuyên để tránh bị thoái hoá khớp hoặc đau lưng.

Ngoài ra bạn nên khám sức khỏe định kỳ. Kiểm tra sức khỏe hệ vận động thường xuyên giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến khớp, xương và cơ, từ đó có phương án điều trị kịp thời. Đặc biệt, tiêm vắc xin phòng bệnh lao là một biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa bệnh lao cột sống, một bệnh lý nguy hiểm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Việc tiêm vắc xin như vắc xin BCG không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng.
Trung tâm Tiêm chủng Long Châu với đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp và cơ sở vật chất hiện đại, là một địa chỉ uy tín và đáng tin cậy cho những ai muốn tiêm phòng vắc xin lao. Hãy đến Long Châu để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình một cách an toàn.
Hệ vận động đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Việc hiểu rõ về cấu tạo, chức năng và các bệnh lý liên quan đến hệ vận động sẽ giúp bạn có những biện pháp phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Hãy bắt đầu chăm sóc cơ thể của mình ngay từ hôm nay để sống khỏe mạnh hơn!